Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Hvar eru helstu jarðskjálftasvæðin í heiminum?

EDS

Ysta lag jarðarinnar, jarðskorpan, er samsett úr mörgum flekum sem hreyfast hver miðað við annan. Langflestir jarðskjálftar tengjast hreyfingum þessara fleka. Flekarnir ýmist nuddast saman á hliðunum (hjárek), ýtast hvor frá öðrum (frárek), eða þrýstast hver undir annan (samrek). Á öllum þessum flekasamskeytum byggist upp spenna í bergi sem að lokum brotnar. Við það losnar mikil orka sem berst í allar áttir í formi bylgjuhreyfinga – það verður jarðskjálfti. Rétt er að nefna að skjálftar geta líka orðið inni á miðjum flekum vegna staðbundins þrýstings en það er ekki nærri eins algengt og hitt. Nánar er fjallað um jarðskjálfta og flekahreyfingar í svari Steinunnar S. Jakobsdóttur við spurningunni: Hvað veldur jarðskjálftum? og í fleiri svörum hér á vefnum.

Flestir jarðskjálftar og flest eldgos í heimi verða á eldhringnum svokallaða umhverfis Kyrrahafið.

Langflestir jarðskjálftar í heiminum, og líka eldgos, verða á eldhringnum (Ring of Fire) svokallaða sem er skeifulaga belti umhverfis Kyrrahafið. Í vestri „steypist“ Kyrrahafsflekinn undir meginland Asíu, Filippseyja og Nýja-Sjálands; í austri undir meginland Suður- og Mið-Ameríku, en undir Norður-Ameríku kemur gliðnunin fram í San Andreas-sniðgenginu. Ástæða þess að virknin er svona mikil þarna er líklega sú að rekhraði (gliðnun, e. tectonic plate velocity) er miklu hærri á úthafshryggnum í Kyrrahafinu (East Pacific Rise) heldur en víðast annars staðar.

Um 90% allra jarðskjálfta verða á þessu belti. Það kemur því ekki á óvart að langflestir stærstu jarðskjálftar heims skuli verða umhverfis Kyrrahafið en um stóra jarðskjálfta má lesa í svari við spurningunni: Hvar varð öflugasti jarðskjálfti sem mælst hefur á jörðinni? Á vef Smithsonian-stofnunarinnar er að finna síðu þar sem sjá má myndrænt dreifingu jarðskjálfta og eldgosa frá árinu 1960 til dagsins í dag. Þar kemur glögglega í ljós hversu virkt svæðið umhverfis Kyrrahafið er.

Heimildir:

Sigurður Steinþórsson prófessor emeritus fær þakkir fyrir ábendingar og aðstoð við gerð þessa svars.

Höfundur

Emilía Dagný Sveinbjörnsdóttir

EDS

Útgáfudagur

31.7.2017

Spyrjandi

N.N.

Efnisorð

Tilvísun

EDS. „Hvar eru helstu jarðskjálftasvæðin í heiminum?“ Vísindavefurinn, 31. júlí 2017. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=21077.

EDS. (2017, 31. júlí). Hvar eru helstu jarðskjálftasvæðin í heiminum? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=21077

EDS. „Hvar eru helstu jarðskjálftasvæðin í heiminum?“ Vísindavefurinn. 31. júl. 2017. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=21077>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvar eru helstu jarðskjálftasvæðin í heiminum?
Ysta lag jarðarinnar, jarðskorpan, er samsett úr mörgum flekum sem hreyfast hver miðað við annan. Langflestir jarðskjálftar tengjast hreyfingum þessara fleka. Flekarnir ýmist nuddast saman á hliðunum (hjárek), ýtast hvor frá öðrum (frárek), eða þrýstast hver undir annan (samrek). Á öllum þessum flekasamskeytum byggist upp spenna í bergi sem að lokum brotnar. Við það losnar mikil orka sem berst í allar áttir í formi bylgjuhreyfinga – það verður jarðskjálfti. Rétt er að nefna að skjálftar geta líka orðið inni á miðjum flekum vegna staðbundins þrýstings en það er ekki nærri eins algengt og hitt. Nánar er fjallað um jarðskjálfta og flekahreyfingar í svari Steinunnar S. Jakobsdóttur við spurningunni: Hvað veldur jarðskjálftum? og í fleiri svörum hér á vefnum.

Flestir jarðskjálftar og flest eldgos í heimi verða á eldhringnum svokallaða umhverfis Kyrrahafið.

Langflestir jarðskjálftar í heiminum, og líka eldgos, verða á eldhringnum (Ring of Fire) svokallaða sem er skeifulaga belti umhverfis Kyrrahafið. Í vestri „steypist“ Kyrrahafsflekinn undir meginland Asíu, Filippseyja og Nýja-Sjálands; í austri undir meginland Suður- og Mið-Ameríku, en undir Norður-Ameríku kemur gliðnunin fram í San Andreas-sniðgenginu. Ástæða þess að virknin er svona mikil þarna er líklega sú að rekhraði (gliðnun, e. tectonic plate velocity) er miklu hærri á úthafshryggnum í Kyrrahafinu (East Pacific Rise) heldur en víðast annars staðar.

Um 90% allra jarðskjálfta verða á þessu belti. Það kemur því ekki á óvart að langflestir stærstu jarðskjálftar heims skuli verða umhverfis Kyrrahafið en um stóra jarðskjálfta má lesa í svari við spurningunni: Hvar varð öflugasti jarðskjálfti sem mælst hefur á jörðinni? Á vef Smithsonian-stofnunarinnar er að finna síðu þar sem sjá má myndrænt dreifingu jarðskjálfta og eldgosa frá árinu 1960 til dagsins í dag. Þar kemur glögglega í ljós hversu virkt svæðið umhverfis Kyrrahafið er.

Heimildir:

Sigurður Steinþórsson prófessor emeritus fær þakkir fyrir ábendingar og aðstoð við gerð þessa svars....