Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Orkumál
Þverfræðilegt efni Umhverfismál

Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni?

Ingibjörg E. Björnsdóttir

Spurningin í fullri lengd hljóðaði svona:
Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni og hvaða skaðlegu efni geta losnað?

Ál er mjög sterkt efni og er því mjög lengi að brotna niður í náttúrunni. Hversu fljótt það eyðist fer eftir því hversu mikil veðrunin er, það er vindur, úrkoma, tæring og svo framvegis.

Hreint ál er ónæmt fyrir flestum sýrum, þar með töldum jarðvegssýrum. Áldunkar eru meira að segja notaðir til þess að geyma í brennisteinssýru og aðrar sýrur. Ál leysist hins vegar upp í kóngavatni (lat. aqua regia) sem er afar tærandi, rjúkandi gulur vökvi, búinn til úr einum hluta saltpéturssýru (HNO3) og þremur hlutum saltsýru (HCl).

Lífræn efni eins og alífatísk og arómatísk kolvatnsefni (e. hydrocarbons) hafa mjög lítil áhrif á ál. Ál er mjög stöðugt í snertingu við alkóhól, aldehýð, ketón og fleiri lífræn efnasambönd.

Það er þess vegna ekki líklegt að áldós sem hent er út í náttúruna leysist upp fljótlega heldur má búast við því að hver áldós liggi mörg ár úti í náttúrunni áður en hún brotnar niður.

Plast brotnar aðallega niður fyrir áhrif sólarljóss og er því mjög lengi að eyðast.

Sama gildir um plast að því leyti að það brotnar niður aðallega fyrir áhrif sólarljóss og er því mjög lengi að eyðast. Því meira sólarljós og útfjólublá geislun, því hraðar brotnar plastið niður. Mér vitanlega hafa ekki verið gerðar rannsóknir á því hversu hratt plast brotnar niður í íslenskri náttúru en ljóst er að plastbrúsar geta borist um öll heimsins höf og legið árum saman á ströndum landsins.

Æskilegast er því að koma bæði plastbrúsum og áldósum í endurvinnslu og gæta þarf að því að þessi efni liggi ekki á víðavangi úti í náttúrunni.

Hvorki ál né plast losa nein sérstaklega hættuleg efni þegar þau brotna niður í náttúrunni. Í þessu sambandi er rétt að nefna að ál er algengasti málmurinn í jarðskorpunni. Plast er hins vegar búið til úr olíuefnum og má segja að olíuefni eigi almennt ekki heima úti í náttúrunni nema þá í djúpum jarðlögum.

Mynd:

Höfundur

Ingibjörg E. Björnsdóttir

umhverfisfræðingur hjá Rannsóknarmiðstöð Íslands

Útgáfudagur

11.9.2017

Spyrjandi

Margrét Örnólfsdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Ingibjörg E. Björnsdóttir. „Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni?“ Vísindavefurinn, 11. september 2017. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=25364.

Ingibjörg E. Björnsdóttir. (2017, 11. september). Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=25364

Ingibjörg E. Björnsdóttir. „Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni?“ Vísindavefurinn. 11. sep. 2017. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=25364>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni?
Spurningin í fullri lengd hljóðaði svona:

Hversu lengi eru áldósir og plastflöskur að brotna niður í náttúrunni og hvaða skaðlegu efni geta losnað?

Ál er mjög sterkt efni og er því mjög lengi að brotna niður í náttúrunni. Hversu fljótt það eyðist fer eftir því hversu mikil veðrunin er, það er vindur, úrkoma, tæring og svo framvegis.

Hreint ál er ónæmt fyrir flestum sýrum, þar með töldum jarðvegssýrum. Áldunkar eru meira að segja notaðir til þess að geyma í brennisteinssýru og aðrar sýrur. Ál leysist hins vegar upp í kóngavatni (lat. aqua regia) sem er afar tærandi, rjúkandi gulur vökvi, búinn til úr einum hluta saltpéturssýru (HNO3) og þremur hlutum saltsýru (HCl).

Lífræn efni eins og alífatísk og arómatísk kolvatnsefni (e. hydrocarbons) hafa mjög lítil áhrif á ál. Ál er mjög stöðugt í snertingu við alkóhól, aldehýð, ketón og fleiri lífræn efnasambönd.

Það er þess vegna ekki líklegt að áldós sem hent er út í náttúruna leysist upp fljótlega heldur má búast við því að hver áldós liggi mörg ár úti í náttúrunni áður en hún brotnar niður.

Plast brotnar aðallega niður fyrir áhrif sólarljóss og er því mjög lengi að eyðast.

Sama gildir um plast að því leyti að það brotnar niður aðallega fyrir áhrif sólarljóss og er því mjög lengi að eyðast. Því meira sólarljós og útfjólublá geislun, því hraðar brotnar plastið niður. Mér vitanlega hafa ekki verið gerðar rannsóknir á því hversu hratt plast brotnar niður í íslenskri náttúru en ljóst er að plastbrúsar geta borist um öll heimsins höf og legið árum saman á ströndum landsins.

Æskilegast er því að koma bæði plastbrúsum og áldósum í endurvinnslu og gæta þarf að því að þessi efni liggi ekki á víðavangi úti í náttúrunni.

Hvorki ál né plast losa nein sérstaklega hættuleg efni þegar þau brotna niður í náttúrunni. Í þessu sambandi er rétt að nefna að ál er algengasti málmurinn í jarðskorpunni. Plast er hins vegar búið til úr olíuefnum og má segja að olíuefni eigi almennt ekki heima úti í náttúrunni nema þá í djúpum jarðlögum.

Mynd:

...