Af hverju rotast maður við höfuðhögg?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju rotast maður við höfuðhögg?
Rot er meðvitundarleysi eftir högg eða byltu. Við rotumst helst við högg sem lendir á höku eða gagnauga svo að höfuðið snýst skyndilega til hliðar eða upp. Ekki er fullljóst af hverju menn rotast við högg en líklegast þykir að það sé vegna áverka á heilastofninn.

Heilastofn liggur á milli hvelaheila (e. telencephalon) og mænu (e. spine) og skiptist í miðheila (e. midbrain), brú (e. pons) og mænukylfu (e. medulla oblongata). Hann er stjórnstöð fyrir margvíslega lífsnauðsynlega starfsemi, svo sem æðaþrengingu og -víkkun, kyngingu og öndun. Kjarnar allra heilatauga, nema þeirra sem tengjast lykt og sjón, eru staðsettir í heilastofni.

Heilastofninn veitir skyn- og hreyfistjórn fyrir þætti tengda höfuðkúpunni, til dæmis andlitsvöðva, tungu, barkakýli og kok, auk þess að veita bragð-, jafnvægis- og heyrnarskyn. Í heilastofni eru einnig mikilvægir kjarnar fyrir drif- og sefkerfi sjálfvirka taugakerfisins (e. autonomic system). Allar aðlægar og frálægar taugabrautir milli hvelaheila og litla heila (e. cerebellum) liggja um heilastofninn og margar þeirra ganga í kross eða á víxl innan hans. Þar sem svo margir mikilvægir þættir miðtaugakerfisins liggja innan heilastofns getur jafnvel minnsti áverki haft alvarlegar afleiðingar. Algjört tap á virkni heilastofns er af sumum sérfræðingum skilgreint sem heiladauði.

Til eru þrjár misalvarlegar gerðir rots:

1. Rot þar sem viðkomandi heldur meðvitund en missir jafnvægisskyn, auk þess sem sjónsvið og heyrn brenglast.
2. Skammtímarot sem varir skemur en 3 sekúndur.
3. Rot sem veldur lengri meðvitundarmissi og sá sem rotast man ekki eftir eftir því sem gerðist.

Endurtekin högg á höfuðið geta leitt til varanlegs heilaskaða. Í verri tilfellum geta þau valdið heilablóðfalli eða lömun.

Hvað byggingu heilastofnsins sjálfs varðar eru allir einstaklingar jafnviðkvæmir fyrir því að rotast. Aftur á móti getur ytri bygging, svo sem styrkur vöðva í hálsi og hvernig þeim er beitt, skipt máli.

Boxarar reyna að verjast rothöggi með því að beina hökunni niður og halda báðum höndum fyrir andlitinu. Vegna þess hve endurteknir höfuðáverkar eru hættulegir gilda ákveðnar reglur um tímabundna brottvísun boxara sem rotast í keppni og lengist sú brottvísun með fjölda rothögga á stuttu tímabili.

Heimild og mynd:

• Encyclopædia Britannica - brainstem
• en.wikipedia.org - boxing. Sótt 27.6.2011.

Eftirfarandi spurningum er einnig svarað:

Hvað gerist í líkamanum þegar maður rotast? Af hverju eru menn misnæmir fyrir því að rotast (boxarar rotast stundum í fyrstu lotu, stundum aldrei)?

...