Af hverju segja Hafnfirðingar „að ramba“ í staðinn fyrir „að vega salt“?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju segja Hafnfirðingar „að ramba“ í staðinn fyrir „að vega salt“?
Snemma á níunda áratug síðustu aldar var spurst fyrir hjá Orðabók Háskólans hvort hún ætti dæmi um orðið rambelta notað um vegasalt. Í talmálssafni Orðabókarinnar voru fáein dæmi sem öll áttu rætur að rekja til Hafnarfjarðar. Ég spurðist því fyrir um orðið í útvarpsþætti Orðabókarinnar og fékk allnokkur svör, flest úr Hafnarfirði. En orðið þekktist víðar og heimildir bárust úr Reykjavík, Mýrdal, Eyjafirði og úr Vestmannaeyjum. Dæmi bárust einnig um sögnina að rambelta um að vega salt. Aðeins úr Hafnarfirði barst okkur að krakkar styttu oft sögnina rambelta í ramba og sömuleiðis var ramba notað um leiktækið. Þau töluðu þá um að ramba á römbunni.

Krakkar að ramba.

Ýmis dæmi eru til um að ákveðin orð yfir leiki og leiktæki séu fyrst og fremst notuð staðbundið og á það við um rambeltuna og sögnina að ramba um að vega salt þótt stöku dæmi megi finna annars staðar.

Sögnin að ramba, sem þekkt er í málinu allt frá 16. öld, merkir annars að ‛kjaga, vaga, reika, rugga til’. Orðin rambald (hvk) og rambaldi (kk) eru höfð um klukkuás, ás í áttavita. Rambeltan á rætur að rekja til þessara orða og merkinga þeirra.

Mynd:

• Maryland Materials Playgrounds. Sótt 15.6.2011.

...