Eru vöðvar í fingrum?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Eru vöðvar í fingrum?
Það hljómar ef til vill ankannalega en það eru engir vöðvar í fingrunum sjálfum nema svokallaðir hárreisivöðvar í húðinni. Hvernig í ósköpunum förum við þá að því að hreyfa fingurna? Segja má að þeir séu hreyfðir með nokkurs konar fjarstýringu. Reyndar má líta svo á að allar hreyfingar mannslíkamans séu framkallaðar með fjarstýringu, þar sem það er heilinn sem stuðlar í raun að allri hreyfingu. En fingurnir eru svolítið sérstakir, þar sem í þeim eru engir vöðvar sem hreyfa þá.

Beinagrind handar er nokkuð flókin og miðað við stærð handar eru beinin mörg. Í lófanum eru fimm miðhandarbein sem hvert um sig tengist einum fingri. Miðhandarbeinin eru einnig tengd við úlnliðsbeinin. Í hendi manns eru 14 fingrabein eða kjúkur, tvær í þumalfingri (nærkjúka og fjærkjúka) en þrjár í hverjum hinna fingranna (nær-, mið- og fjærkjúka).

Fingurnir hreyfast þegar vöðvar í framhandlegg og/eða lófa toga í sin eða sinar. Þegar þú kreppir fingur finnur þú þess vegna vöðva í framhandlegg dragast saman og sinar í handarbaki hreyfast. Það mætti því segja að við stjórnum alls ekki hreyfingum fingranna beint.

Þegar togað er í sin togar hún í beinið sem hún festist við og veldur hreyfingu liðarins sem beinið er í. Hvernig fingur hreyfist fer eftir því hvaða vöðvi það er sem togar í hvaða sin. Sinar fingranna liggja í handarbakinu og fram í fingurna. Alls koma 17 vöðvar í lófa og 18 vöðvar í framhandlegg við sögu í hreyfingum fingranna. Það er áhugavert að þeir líkamshlutar sem við notum hvað mest skulu vera algjörlega lausir við vöðva.

Hægt er að hreyfa fingur á fjóra mismunandi vegu: beygja, rétta, færa að líkamanum og færa frá líkamanum, en beyging er kraftmesta hreyfingin í mönnum. Liðirnir tveir frá fingurbroddi að miðfingri eru hjöruliðir. Þá má beygja og rétta. Liðirnir næst hendinni eru líkari kúluliðum (svokallaðir condyloid-liðir) og hægt er að hreyfa þá að og frá líkamanum og í hring, auk þess að beygja þá og rétta. Beygjuvöðvar eru í framhandleggjum og að auki eru beygjuvöðvar sem hreyfa þumalfingur og litlafingur í lófanum. Hver fingur getur hreyfst óháð hinum, þó ekki fullkomlega, þar sem sumir vöðvar tengjast að hluta fleiri en einum fingri og sinar eru stundum samtengdar af mjúkvefjum. Þetta er greinilegt þegar við reynum að beygja litlafingur og baugfingur fylgir með.

Tveir langir beygjuvöðvar tengjast hverjum fingri nema þumlinum. Þeir eru staðsettir á undirhlið framhandleggs. Þeir tengjast sin sem nær til kjúkanna, dýpri vöðvinn tengist fjærkjúku fingurs og sá grynnri nærkjúku. Þumlinum tengjast einn langur beygjuvöðvi og einn stuttur í lófanum. Þar að auki tengjast honum aðrir vöðvar í lófanum sem gera honum kleift að vinna á móti hinum fingrunum í griphreyfingum.

Réttivöðvar fingra eru á bakhlið framhandleggs. Þeir tengjast kjúkunum á mun flóknari hátt en beygjuvöðvarnir. Tveir réttivöðvar í framhandlegg tengjast þumalfingri. Vísifingur og litlifingur tengjast aukaréttivöðvum í lófanum sem koma við sögu þegar maður bendir með þeim.

Heimildir og myndir:

• Your thumb and fingers don't have ANY muscles. - OMG Facts. (Skoðað 22. 2. 2013).
• Finger - Wikipedia, the free encyclopedia. (Skoðað 22. 2. 2013).
• Efri mynd: Anatomy of the Hand - Yale Medical Group. Íslenskur texti settur inn af ritstjórn Vísindavefsins. (Sótt 22. 2. 2013).
• Neðri mynd: hand (anatomy) -- Britannica Online Encyclopedia. Íslenskur texti settur inn af ritstjórn Vísindavefsins. (Sótt 25. 2. 2013).

...