Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:40 • sest 21:16 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 15:13 • Sest 05:59 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 03:57 • Síðdegis: 16:31 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:23 • Síðdegis: 22:34 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Jarðvísindi

Hvað er líparít?

Sigurður Steinþórsson

Líparít, sem einnig nefnist ljósgrýti (samanber blágrýti og grágrýti), en sumir nefna „rhýólít" eftir enska heitinu, er súrt gosberg. „Gosberg" þýðir að það hefur myndast í eldgosi og þess vegna storknað tiltölulega hratt, en „súrt" merkir að hlutfall kísils (SiO2) í berginu er hærra en 65% af þunga, og oft um 70%. Til samanburðar eru minna en 52% kísils í basísku bergi (basalt, blágrýti) og 52-65% í ísúru bergi (andesít, íslandít).

Líparít.

Það fer eftir aðstæðum kólnunar hvaða bergtegund myndast við storknun bráðar með samsetningu líparíts. Storkni bráðin hægt í iðrum jarðar myndast grófkristallað granít, í grunnum innskotum myndast fínkristallað granófýr, líparít myndast í eldgosum, en við snögga kælingu í vatni vinnst ekki tími fyrir kristalla að myndast og bergkvikan storknar sem gler, hrafntinna.

Mynd:

Höfundur

Sigurður Steinþórsson

Sigurður Steinþórsson

prófessor emeritus

Útgáfudagur

9.8.2000

Spyrjandi

Óskar Sigurðsson

Efnisorð

Tilvísun

Sigurður Steinþórsson. „Hvað er líparít?“ Vísindavefurinn, 9. ágúst 2000. Sótt 19. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=756.

Sigurður Steinþórsson. (2000, 9. ágúst). Hvað er líparít? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=756

Sigurður Steinþórsson. „Hvað er líparít?“ Vísindavefurinn. 9. ágú. 2000. Vefsíða. 19. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=756>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvað er líparít?
Líparít, sem einnig nefnist ljósgrýti (samanber blágrýti og grágrýti), en sumir nefna „rhýólít" eftir enska heitinu, er súrt gosberg. „Gosberg" þýðir að það hefur myndast í eldgosi og þess vegna storknað tiltölulega hratt, en „súrt" merkir að hlutfall kísils (SiO2) í berginu er hærra en 65% af þunga, og oft um 70%. Til samanburðar eru minna en 52% kísils í basísku bergi (basalt, blágrýti) og 52-65% í ísúru bergi (andesít, íslandít).

Líparít.

Það fer eftir aðstæðum kólnunar hvaða bergtegund myndast við storknun bráðar með samsetningu líparíts. Storkni bráðin hægt í iðrum jarðar myndast grófkristallað granít, í grunnum innskotum myndast fínkristallað granófýr, líparít myndast í eldgosum, en við snögga kælingu í vatni vinnst ekki tími fyrir kristalla að myndast og bergkvikan storknar sem gler, hrafntinna.

Mynd: ...