Hver fann upp leysigeislann?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver fann upp leysigeislann?
Þegar spurt er um uppfinningar er oft erfitt að tilgreina hver nákvæmlega fann upp hitt eða þetta. Rannsóknir annarra liggja iðulega að baki nýrri þekkingu og margir koma oft að uppgötvunum sem á endanum eru kannski eignaðar einum vísindamanni. Þegar spurt er um hver fann upp leysigeislann eða leysiljósið má þess vegna nefna að Albert Einstein (1879-1955) lagði fræðilegan grunn að leysinum með jöfnum sem birtust í greinum árið 1916 og 1917.

Bandaríkjamennirnir Charles H. Townes (1915-2015) og Arthur L. Shawlow (1921-1999) voru fyrstir til að lýsa því hvernig nota mætti tiltekna aðferð til að framleiða leysiljós. Það gerðu þeir árið 1958.

Þriðji Bandaríkjamaðurinn, Theodore H. Maiman (1927-2007), setti síðan fyrsta leysinn í gang. Það gerði hann 16. maí árið 1960. Maiman tókst þá að koma leysiútgeislun frá roðasteini eða rúbín af stað. Til þess notaði hann leifturljós úr myndavél.

Leysir er íslenskun á enska orðinu „LASER“ , en það er skammstöfun á "Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation". Fyrirrennari leysisins var meysir eða „MASER“ á ensku. Það er skammstöfun á orðunum "Microwawe Amplification by Stimulated Emission of Radiation".

Meysar reyndust meðal annars gagnlegir sem næmir magnarar á örbylgjumerkjum í róffræði og útvarpsstjörnufræði. Þeir voru hins vegar ekki jafn nytsamlegir og leysar. Ljósaflið sem hægt er að framleiða í meysi er til að mynda oftast mjög lítið. Eins er erfitt að beina geislun meysa í ákveðna átt eða safna henni saman í lítinn brennidepil.

Meysiferli voru uppgötvuð í himingeimnum árið 1965, nánar tiltekið í Óríon-gasþokunni. Rannsóknir á meysigeislun eru nú mikilvægt svið innan stjarneðlisfræði.

Það var bandaríski eðlisfræðingurinn Gordon Gould (1920-2005) sem stakk upp á nafninu LASER árið 1959. Hann benti ennfremur á fjölmörg möguleg notkunarsvið, til dæmis litrófsgreiningu, öldu- víxlmælingar, radartækni og kjarnasamruna.

Heimild:

• Leysirinn 50 ára: Aðdragandi, smíði og árangur - raust.is. (Skoðað 2.02.2015).

Myndir:

• George's Page. (Sótt 2.02.2015).
• Green laser reflection and refraction 1 | Flickr - Photo Sharing!. (Sótt 2.02.2015). Birt undir leyfinu Creative Commons — Attribution 2.0 Generic — CC BY 2.0.

...