Málmleysingjar eru frumefni sem teljast ekki til málma. Þeir geta hvorki leitt rafmagn né hita mjög vel og eru mjög brothættir ólíkt málmunum. Meðal málmleysingja eru eðalgastegundir, halógenar, vetni, súrefni, kolefni og kísill. Við stofuhita eru allir málmleysingjarnir annað hvort í gasham eða storkuham, fyrir utan bróm sem er vökvi við stofuhita.
Málmleysingjarnir eru:
vetni
helín
kolefni
nitur
súrefni
flúor
neon
fosfór
brennisteinn
klór
argon
selen
bróm
krypton
joð
xenon
astat
radon
Til hliðarmálma teljast 38 frumefni. Hliðarmálmarnir eru teygjanlegir og leiða hita og rafmagn vel, líkt og allir málmar. Athyglisvert er að gildisrafeindir hliðarmálma (rafeindirnar sem þeir nota til að bindast öðrum efnum) eru í nokkrum hvolfum en ekki einu eins og algengast er. Meðal hliðarmálma eru til dæmis járn, kóbalt og nikkel en það eru einu frumefnin sem við vitum að mynda segulsvið.
Hliðarmálmarnir eru:
Halógenar eru fimm málmleysingjar í sautjánda hópi lotukerfisins. Nafnið „halógenar“ þýðir „saltmyndari“ en nokkur efnasambönd sem innihalda halógena eru stundum kölluð „sölt“. Þannig inniheldur venjulegt matarsalt halógenann klór og alkalímálminn natrín. Önnur halógeninnihaldandi efni eru til dæmis klóroform, vetnisbrómíð og etanólbrómíð. Allir halógenar hafa sjö rafeindir á ytra hvolfi og bæta þannig auðveldlega við sig rafeind. Þeir eru því mjög virkir og finnast ekki óbundnir í náttúrunni.
Halógenarnir eru:
flúor (gas)
klór (gas)
bróm (fljótandi)
joð (fast)
astatín (fast)
Höfundur þakkar Tom Brenner efnafræðingi fyrir góðar ábendingar varðandi svarið.
Heimildir:
Sævar Helgi Bragason. „Hvað eru málmleysingjar, hliðarmálmar og halógenar?“ Vísindavefurinn, 28. apríl 2005. Sótt 20. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=4966.
Sævar Helgi Bragason. (2005, 28. apríl). Hvað eru málmleysingjar, hliðarmálmar og halógenar? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=4966
Sævar Helgi Bragason. „Hvað eru málmleysingjar, hliðarmálmar og halógenar?“ Vísindavefurinn. 28. apr. 2005. Vefsíða. 20. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=4966>.
Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Sólin
Rís 05:36 • sest 21:19
Tunglið
Rís 16:44 • Sest 05:50
Flóð
Árdegis: 04:37 • Síðdegis: 17:05
Fjara
Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:09
