Vísindavefurinn: Af hverju myndast stundum þessi stóri baugur í kringum tunglið? Myndast hann alltaf þegar tungl er fullt?

Hlusta

Ljósbaugar, venjulega nefndir rosabaugar, sjást stundum kringum tunglið, en oftar þó um sólina. Ástæða þess að slíkir baugar sjást sjaldnar um tunglið er sú að tunglið er svo miklu daufara en sólin. Birta baugs í kringum það verður því hlutfallslega minni. Þetta er líka skýringin á því að baugurinn sést helst þegar tungl er fullt þar sem tunglið er þá langtum bjartara en ella, tólf sinnum bjartara en þegar það er “hálft”.

Rosabaugar sjást stundum í kringum tunglið

Rosabaugar myndast við ljósbrot í ískristöllum í háskýjum, oftast blikuskýjum. Þessir baugar sjást því aðeins ef einhver skýjahula er á himni. Ískristallarnir eru sexstrendingar og þegar ljósið fer í gegnum þá breytir það um stefnu, en misjafnlega mikið eftir því hvernig það fellur á strendinginn. Algengasta stefnubreytingin er 22 gráður, og þess vegna myndast hringur í þeirri fjarlægð frá tungli eða sól á himninum. Þetta gerist þótt ískristallarnir snúi á alla mögulega vegu í skýjunum; við sjáum samsafn ljóss sem fer gegnum þá kristalla sem hafa mátulega stefnu.

Ljós breytir um stefnu þegar það fer í gegnum ískristalla

Ekki má rugla rosabaugum saman við litbauga sem oft sjást kringum tunglið. Þeir baugar eru miklu minni, venjulega örfáar gráður frá tungli (nokkur þvermál tungls), og stafa af dreifingu ljóss (“ljósbeygingu”) í vatnsdropum.

Frekara lesefni á Vísindavefnum

Hvað eru glitský? eftir Halldór Björnsson
Er fullt tungl á sama tíma um allan heim? eftir Ögmund Jónsson og Þorstein Vilhjálmsson
Hver er munurinn á tunglmyrkva og nýju tungli? eftir ÞV
Hvers vegna kemur rauð slikja í seinni hluta tunglmyrkva en ekki líka í fyrri? eftir Sævar Helga Bragason
Í hvora áttina vex tunglið, frá hægri til vinstri eða vinstri til hægri? eftir Ögmund Jónsson og Þorstein Vilhjálmsson
Hversu hratt snýst tunglið um jörðina? eftir Sævar Helga Bragason
Er það stjarnfræðileg tilviljun að fullt tungl og sól líta út fyrir að vera jafnstór? eftir EÖÞ og ÞV
Hvernig er staða sólar, jarðar og tungls á nýju tungli? eftir ÖJ

Myndir:

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Senda grein til vinar

Af hverju myndast stundum þessi stóri baugur í kringum tunglið? Myndast hann alltaf þegar tungl er fullt?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Senda grein til vinar

Af hverju myndast stundum þessi stóri baugur í kringum tunglið? Myndast hann alltaf þegar tungl er fullt?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Deila

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka