Vísindavefurinn: Hvað kæmist mikið hraun fyrir í Reyðarfirði ef Hólmatindur færi að gjósa?

Hlusta

Það gæti reynst þrautin þyngri að ákvarða hve mikið hraun kæmist fyrir innan Reyðarfjarðar. Hins vegar er lítið mál að gera slíkt ef teningur er búinn til úr öllu hrauninu þar sem botnflötur hans væri ferkílómetrafjöldi Reyðarfjarðar og hæðin væri fyrirfram ákveðin.

Til vinstri má sjá Hólmatind.
Flestir eiga ekki í neinum erfiðleikum með að breyta metrum í kílómetra, enda 1.000 metrar í einum kílómetra.

Kílómetri	Hektómetri	Dekametri	Metri
1	0	0	0

Málið vandast þó þegar umreikna á fermetra og rúmmetra.

Þegar reikna á fermetra þarf að margfalda saman lengd og breidd viðkomandi flatar en við gerum ráð fyrir að hann sé ferhyrningur til að hafa þetta allt saman sem einfaldast. Þá fáum við til dæmis að lengd ∙ breidd = 10 m ∙ 10 m = 100 m² og að sama skapi er 10 km ∙ 10 km = 100 km². En hvað eru 100 ferkílómetrar þá margir fermetrar?

	Kílómetri	Hektómetri	Dekametri	Metri
1	00	00	00	00

Við sjáum að 100 km² = 100.000.000 m². Ástæðuna fyrir tveimur tölustöfum í hverjum dálk má skýra með margföldun. Við margföldum saman lengd og breidd viðkomandi flatar. Nú er dekametri (Dm) tíu sinnum stærri en metri, bæði að lengd og breidd. Er við margföldum Dm með Dm fáum við í raun 10 m ∙ 10 m = 100 m² en þá er auðséð að 1 Dm² = 100 m², þar sem 1 Dm ∙ 1 Dm = 1 Dm².

Rúmmál er lengd ∙ breidd ∙ hæð = 10 m ∙ 10 m ∙ 10 m = 1000 m³. En hvað eru þá 29,8 milljarðar m³ margir rúmkílómetrar?

Kílómetri	Hektómetri	Dekametri	Metri
29	800	000	000

Við sjáum að 29.800.000.000 m³ eða 29,8 milljarðar m³ jafngilda 29,8 km³, hvorki meira né minna.

Hér má nota sömu röksemdarfærslu og að ofan til að skýra tilvist þriggja tölustafa í hverjum dálk. Áfram er 1 Dm tíu sinnum stærri en 1 metri en þar sem þrjár stærðir eiga í hlut; lengd, breidd og hæð, fæst eftirfarandi: 10 m ∙ 10 m ∙ 10 m = 1000 m³, það er 1 Dm³ jafngildir 1000 m³.

Eftirfarandi töflu mætti nota til að auðvelda sér umritun á rúmmáli. Hér eru stærðirnar desimetri, sentimetri og millimetri hafðar með.

Kílómetri	Hektómetri	Dekametri	Metri	Desimetri	Sentimetri	Millimetri
000	000	000	000	000	000	000

Til dæmis er 1 m³ = 1.000 dm³ (desimetrar):

Kílómetri	Hektómetri	Dekametri	Metri	Desimetri	Sentimetri	Millimetri
			1	000	000	000

Frekara lesefni á Vísindavefnum:

Hvert er sambandið milli lítra og rúmsentímetra, nákvæmlega? Er þetta ekki það sama? eftir ÞV
Hvernig reikna ég hvað fer mikið vatn í baðkar og hvað er mikið vatn í sundlaug og hver er formúlan? eftir Þorstein Vilhjálmsson

Mynd:

Mats: Íslandsmyndasafn © Mats Wibe Lund. Sótt 16.7.2010.

Spurningin í heild sinni hljóðaði svona:

Hversu margir km³ eru 29,8 milljarðar m³? Við viljum vita hvað Reyðarfjörður myndi taka mikið hraun ef gos yrði í Hólmatindi.

Hér er einnig svarað spurningu Jóns Sveins Gíslasonar:

Hvers vegna er flatarmál skráð sem metrar í öðru veldi og rúmmál sem metrar í þriðja?

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Senda grein til vinar

Hvað kæmist mikið hraun fyrir í Reyðarfirði ef Hólmatindur færi að gjósa?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Senda grein til vinar

Hvað kæmist mikið hraun fyrir í Reyðarfirði ef Hólmatindur færi að gjósa?

Höfundur

Útgáfudagur

Spyrjandi

Efnisorð

Tilvísun

Deila

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Senda grein til vinar

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka