Senda inn spurningu

Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík

Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík

Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík

Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík

Visit the English version

Flokkun:

Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvaðan kemur orðatiltækið að hvetja menn lögeggjan?

Guðrún Kvaran

Hlusta

Orðasambandið að eggja e-n lögeggjan kemur þegar fyrir í fornu máli. Merkingin var að 'hvetja e-n mjög til að gera e-ð en fara þó að lögum'. Þekktasta dæmið mun vera úr Njáls sögu (98. kafla). "Eggjar móðir vor oss nú lögeggjan," sagði Skarphéðinn Njálsson þegar Bergþóra móðir hans hvatti hann til að fara að lögum eftir víg hálfbróður hans, Höskulds. Hróðný, móðir Höskulds, hvatti hins vegar til hefnda. Sögnin eggja merkir að 'hvetja' og virðist sögnin að hvetja oft notuð í stað eggja í síðari alda máli. Merkingarsviðið hefur einnig víkkað. Að eggja e-n lögeggjan merkir nú að 'hvetja e-n mjög til e-s' án þess að lög komi þar við sögu. Hægt er til dæmis að eggja/hvetja e-n lögeggjan að taka sig á, lesa undir próf og standast þau.

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

8.3.2006

Spyrjandi

Kristján Benjamínsson

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvaðan kemur orðatiltækið að hvetja menn lögeggjan?“ Vísindavefurinn, 8. mars 2006. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=5692.

Guðrún Kvaran. (2006, 8. mars). Hvaðan kemur orðatiltækið að hvetja menn lögeggjan? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=5692

Guðrún Kvaran. „Hvaðan kemur orðatiltækið að hvetja menn lögeggjan?“ Vísindavefurinn. 8. mar. 2006. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=5692>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu Leiðbeiningar Til baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Senda grein til vinar

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvaðan kemur orðatiltækið að hvetja menn lögeggjan?
Orðasambandið að eggja e-n lögeggjan kemur þegar fyrir í fornu máli. Merkingin var að 'hvetja e-n mjög til að gera e-ð en fara þó að lögum'. Þekktasta dæmið mun vera úr Njáls sögu (98. kafla). "Eggjar móðir vor oss nú lögeggjan," sagði Skarphéðinn Njálsson þegar Bergþóra móðir hans hvatti hann til að fara að lögum eftir víg hálfbróður hans, Höskulds. Hróðný, móðir Höskulds, hvatti hins vegar til hefnda. Sögnin eggja merkir að 'hvetja' og virðist sögnin að hvetja oft notuð í stað eggja í síðari alda máli. Merkingarsviðið hefur einnig víkkað. Að eggja e-n lögeggjan merkir nú að 'hvetja e-n mjög til e-s' án þess að lög komi þar við sögu. Hægt er til dæmis að eggja/hvetja e-n lögeggjan að taka sig á, lesa undir próf og standast þau....