Af hverju varpast skuggar ekki í lit?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju varpast skuggar ekki í lit?
Flestir hlutir kringum okkur lýsa ekki af eigin rammleik og eru einungis sýnilegir af því að ljós frá lýsandi hlutum skín á þá og þeir endurkasta því. Það er þetta endurkastaða ljós sem við sjáum síðan frá þessum hlutum.

Venjulegt ljós sem lýsir upp umhverfi okkar, til dæmis sólarljós eða ljós frá venjulegum rafljósum, er yfirleitt hvítt. Það merkir meðal annars að í því eru allir „regnbogans litir“ eins og stundum er sagt, það er að segja fjólublátt, blátt, grænt, gult, appelsínugult, rautt og allt þar á milli.

Þegar við segjum að tiltekinn hlutur hafi ákveðinn lit, til dæmis að grasið sé grænt, þá þýðir það í raun og veru að hluturinn endurkasti þessum lit framar öðrum þegar hvítt ljós skín á hann. Með því að láta sterkt litað ljós skína á hlutinn getum við hins vegar fengið hann til að sýna hvaða lit sem er. Ef hreint rautt ljós skín á gras fær það ekkert grænt ljós til að endurkasta og verður því rautt eins og aðrir hlutir sem verða fyrir þess konar ljósi.

Skuggi er í raun skortur á ljósi eða lýsingu. Þar er því lítið eða ekkert endurkast og við sjáum enga eða daufa liti.

Skuggi myndast af því að ekkert ljós fellur á flötinn þar sem skugginn er, eða að minnsta kosti talsvert minna en á umhverfið. Flöturinn endurkastar þá líka litlu sem engu ljósi og hefur því engan eða daufan lit.

Ef við hugsum okkur um rifjast það líka upp að stundum er rökkur eða næstum því myrkur í herbergi en við sjáum samt móta fyrir hlutunum þar inni. Þeir hafa þá enga liti af því að ljósið er ekki nógu mikið til að gefa þeim lit, það er að segja til þess að augun í okkur skynji liti í daufu ljósinu frá þeim.

Höfundur þakkar Ara Ólafssyni yfirlestur og góðar athugasemdir.

Á Vísindavefnum er að finna fleiri svör um liti, ljós og skugga, til dæmis:

• Hvað veldur því að við sjáum speglun sólarinnar í tunglinu? aftir Ara Ólafsson
• Eru til litir sem mannsaugað greinir ekki? eftir Eyju Margréti Brynjarsdóttur
• Hvaða dýr sjá liti rétt? eftir Jörgen Pind Af hverju er snjórinn hvítur? eftir Ara Ólafsson
• Er hægt að lýsa lit? eftir Elmar Geir Unnsteinsson
• Hvernig er ekkert á litinn? eftir Eyju Margréti Brynjarsdóttur
• Eru hvítt og svart litir? eftir Eyju Margréti Brynjarsdóttur

Mynd: Jerome Bump...