Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Visit the English version
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Flokkun:

Hugvísindi örnefni
Náttúruvísindi og verkfræði Landafræði

Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?

Svavar Sigmundsson

Desjarárdalur eða Dysjarárdalur er austan við Ytri-Kárahnjúk á Vesturöræfum. Í sóknarlýsingu Hofteigssóknar eftir sr. Sigfús Finnsson frá 1841 er myndin Dysjará (bls. 62) en Desjará í lýsingu sr. Þorvalds Ásgeirssonar á Hofteigsprestakalli frá 1874 (bls. 82) og Desjarárdalur (bls. 79).

Sr. Sigfús var Austfirðingur en sr. Þorvaldur ekki og má því ef til vill telja myndina Dysjará upphaflegri. Til samanburðar má nefna Desjarmýri sem er fyrrum prestsetur í Borgarfirði eystra. Tvímyndin Dysjarmýri er einnig þekkt. Á flámælissvæðum eru slíkar tvímyndir skiljanlegar.

Orðið des merkir 'hlað undir heyi' en dys 'upphækkuð gröf' eða 'mosaþúfa'. Ekki verður úr því skorið hvor myndin sé upphaflegri eða réttari en ýmislegt bendir til að Dysjarárdalur sé það. Hjörleifur Guttormsson hefur valið þá mynd sem aðalmynd í Árbók Ferðafélagsins 1987, bls. 102. Desjará hefur hins vegar verið ráðandi mynd á kortum, bæði útgefnum af danska herforingjaráðinu og Landmælingum Íslands.

Heimildir:
  • Hjörleifur Guttormsson. Norð-Austurland – hálendi og eyðibyggðir. Ferðafélag Íslands. Árbók 1987. Reykjavík.
  • Múlasýslur. Sýslu- og sóknalýsingar Hins íslenska bókmenntafélags 1839-1874. Sögufélag. Örnefnastofnun Íslands. Reykjavík 2000.

Höfundur

Svavar Sigmundsson

Svavar Sigmundsson

fyrrv. forstöðumaður Örnefnastofnunar

Útgáfudagur

18.8.2006

Spyrjandi

Þorsteinn Baldvinsson

Efnisorð

Tilvísun

Svavar Sigmundsson. „Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?“ Vísindavefurinn, 18. ágúst 2006. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=6134.

Svavar Sigmundsson. (2006, 18. ágúst). Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=6134

Svavar Sigmundsson. „Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?“ Vísindavefurinn. 18. ágú. 2006. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=6134>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvort á að nota Desjarárdalur eða Dysjarárdalur um dal þann sem verið er að stífla vegna Hálslóns við Kárahnjúk?
Desjarárdalur eða Dysjarárdalur er austan við Ytri-Kárahnjúk á Vesturöræfum. Í sóknarlýsingu Hofteigssóknar eftir sr. Sigfús Finnsson frá 1841 er myndin Dysjará (bls. 62) en Desjará í lýsingu sr. Þorvalds Ásgeirssonar á Hofteigsprestakalli frá 1874 (bls. 82) og Desjarárdalur (bls. 79).

Sr. Sigfús var Austfirðingur en sr. Þorvaldur ekki og má því ef til vill telja myndina Dysjará upphaflegri. Til samanburðar má nefna Desjarmýri sem er fyrrum prestsetur í Borgarfirði eystra. Tvímyndin Dysjarmýri er einnig þekkt. Á flámælissvæðum eru slíkar tvímyndir skiljanlegar.

Orðið des merkir 'hlað undir heyi' en dys 'upphækkuð gröf' eða 'mosaþúfa'. Ekki verður úr því skorið hvor myndin sé upphaflegri eða réttari en ýmislegt bendir til að Dysjarárdalur sé það. Hjörleifur Guttormsson hefur valið þá mynd sem aðalmynd í Árbók Ferðafélagsins 1987, bls. 102. Desjará hefur hins vegar verið ráðandi mynd á kortum, bæði útgefnum af danska herforingjaráðinu og Landmælingum Íslands.

Heimildir:
  • Hjörleifur Guttormsson. Norð-Austurland – hálendi og eyðibyggðir. Ferðafélag Íslands. Árbók 1987. Reykjavík.
  • Múlasýslur. Sýslu- og sóknalýsingar Hins íslenska bókmenntafélags 1839-1874. Sögufélag. Örnefnastofnun Íslands. Reykjavík 2000.
...