Er hægt að leiða líkum að því að Snorri Sturluson hafi lesið landfræði grísk-rómverska landfræðingsins Strabons?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Er hægt að leiða líkum að því að Snorri Sturluson hafi lesið landfræði grísk-rómverska landfræðingsins Strabons?
Nei, þvert á móti má leiða líkum að því að Snorri Sturluson hafi ekki lesið landfræði Strabons.

Sagnfræðingurinn og landfræðingurinn Strabon var fæddur um 64 f.Kr. í grísku borginni Amaseia í Pontus sunnan við Svartahaf, sem þá heyrði undir Rómaveldi. Rit hans um sagnfræði er ekki varðveitt en ritverk hans um landfræði er varðveitt í 17 bókum og telst vera eitt af merkustu landfræðiritum fornaldar. Strabon hóf að skrifa um landfræði á árunum 2-3 f.Kr. en var enn að endurskoða ritverk sitt á 3. áratug 1. aldar e.Kr. Fáir af varðveittum textum fornaldar vísa til þessa rits og á miðöldum virðist Strabon ekki hafa verið þekktur í Vestur-Evrópu. Upp úr miðri 15. öld uppgötvuðust rit Strabons aftur í vestri og árið 1469 kom út á prenti latnesk þýðing á riti hans að beiðni Nikulásar 5. páfa.

Snorri Sturluson var uppi á árunum 1179-1241. Hann hafði einhver kynni haft af klassískri menningu enda rekur hann ættir norrænu guðanna til Tróju í formálanum (sem heitir upp á latínu Prologus) að Snorra-Eddu og segir að Þór hafi verið Trójuprinsinn Trór og fleira skrítið í þeim dúr. En rit Strabons voru sennilega alveg óþekkt í Vestur-Evrópu þegar Snorri Sturluson var uppi og engin latnesk þýðing sem Snorri hefði getað lesið.

Grískur texti Strabons var svo fyrst prentaður í Feneyjum árið 1516 en var þá þegar þekktur í Konstantínópel. Stefanos frá Býzantíon hafði lesið hann á 6. öld og Evstaþíos hafði lesið hann á 12. öld.

Vitað er að Kristófer Kólumbus hafði lesið rit Strabons undir lok 15. aldar. En ósennilegt er að Snorri Stuluson hafi gert það af því að ekkert bendir til þess að hingað hafi borist grísk rit frá Miklagarði, það er Konstantínópel, eða að hér hafi nokkur maður getað lesið grísku. Rit Strabons voru almennt ekki þekkt í Vestur-Evrópu á tíma Snorra Sturlusonar og engin latnesk þýðing til, sem Snorri hefði getað lesið.

Heimild:

• Radt, Stefan. „Strabo“. Brill's New Pauly. Hubert Cancik og Helmuth Schneider (ritstj.) (Brill, 2012).

Myndir:

• en.wikipedia.org - Strabo: Mynd af Strabon. Sótt 3.4.2012.
• en.wikipedia.org - Strabo: Kort af Evrópu. Sótt 3.4.2012.

...