Hvað er húsdreki og af hverju er hann í húsakimum?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvað er húsdreki og af hverju er hann í húsakimum?
Húsdrekar (Chelifer cancroides) eru áttfætlur (Arachnida) og tilheyra ættbálki dreka (Pseudoscorpiones). Í útliti minna þeir um margt á sporðdreka en á þá vantar halann eða sporðinn sem er svo áberandi hjá sporðdrekum. Auk þess eru drekar miklu minni en sporðdrekar, en húsdrekar eru aðeins 2,5-4,5 mm á lengd.

Líkami dreka skiptist í frambol og afturbol. Fremsta útlimaparið af sex eru klóskæri en á þeim eru spunavörtur sem framleiða silki. Næstir koma langir þreifarar með eitraðri gripkló eða griptöng á endanum sem gerir það að verkum að drekar líkjast að nokkru sporðdrekum í útliti. Þreifararnir gegna margs konar hlutverki, meðal annars að fanga og drepa bráð og taka þátt í að mylja fæðuna. Auk þess eru á þreifurunum aragrúi skynhára, brodda og gadda sem gegna hlutverki í skynjun. Aftan við þreifarana taka svo við fjögur pör ganglima.

Drekar eru rándýr og veiða smávaxna hryggleysingja sér til matar. Þeir ýmist elta uppi bráð sína eða sitja fyrir henni, grípa hana með griptöngum og nota eitur til að lama hana. Það skal tekið fram að drekar eru ekki hættulegir fólki.

Húsdreki fannst fyrst á Íslandi á 7. áratug síðustu aldar. Síðan þá hefur hann reglulega fundist á höfuðborgarsvæðinu en ekki er hægt að segja að hann sé mjög algengur. Hann hefur einnig fundist allvíða á suðvesturhorninu, frá Grindavík austur í Biskupstungur, í Hvalfirði, á Hellissandi, í Steingrímsfirði og við Eyjafjörð. Húsdrekinn lifir eingöngu í híbýlum manna hér á landi en erlendis finnst hann einnig í útihúsum, korngeymslum og verksmiðjum. Hann finnst einkum í eldri húsum en það er ekki algilt. Kjörlendi hans eru rök skúmaskot, sökklar undir innréttingum og rými á bak við þiljur þar sem ryklúsa er helst von en á þeim lifir drekinn. Einnig finnst hann innan um gamlar og rykugar bækur og hefur þar af leiðandi stundum verið kallaður 'book scorpion' á ensku, sem mætti þýða sem 'bókadreki'.

Húsdrekinn er önnur tveggja drekategunda sem finnast hér á landi. Hin tegundin er mosadreki (Neobisium carcinoides) en hann lifir úti í náttúrunni, mest í dauðu laufi og öðrum gróðurleifum en einnig má finna hann undir steinum. Hann hefur eingöngu fundist á sunnanverðum landinu.

Heimildir og mynd:

• Ingi Agnarsson 1998. Íslenskar langfætlur og drekar. Fjölrit Náttúrufræðistofnunar 35. 34 bls.
• Chelifer cancroides | Náttúrufræðistofnun Íslands.
• Pseudoscorpion - Wikipedia.
• Chelifer cancroides - Wikipedia.
• Mynd: CheliferCancroides2.jpg - Wikimedia Commons. Höfundur myndar Christian Fischer. Birt undir CC BY-SA 3.0 leyfi. (Sótt 31.7.2019).

...