Hvers vegna eru jöklar mikilvægir?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvers vegna eru jöklar mikilvægir?
Jöklar eru mikilvægur hlekkur í hringrás vatns um jörðina. Snjór fellur úr lofti, safnast á jökla en leysingarvatn fellur frá þeim til sjávar þar sem vatn gufar upp og berst síðan með vindum um andrúmsloft uns það fellur aftur til jarðar, að hluta til á jöklana.

Samfélög manna og vistkerfi, plöntur og dýr hafa lagað sig að þessari hringrás og því er brýnt að hún raskist ekki varanlega til frambúðar, þannig að breytingar yrðu óafturkræfar. Sem dæmi má nefna að næðu jöklar hér á landi að hverfa kæmu þeir ekki aftur við núverandi loftslag. Landið undir þeim liggur svo lágt að snjór myndi aðeins geta safnast á örfáa fjallstoppa. Annað dæmi væri gerbreyting hafstrauma við Ísland, einkum ef hinn hlýi Irmingerstraumur kólnaði. Við rýrnun jökla og aukinn straum bræðsluvatns til sjávar breytist selta í hafi sem getur hróflað við legu sjávarstrauma og valdið breytingum í göngum fiskistofna og staðbundnu veðurfari. Við Íslendingar höfum lengi tekist á við sveiflur í umhverfi okkar og það hefur oft reynst þjóðinni dýrt, en varanlegar ástandsbreytingar gætu orðið óviðráðanlegar.

Við aukið afrennsli frá jöklum til sjávar hækkar sjávarborð og strandsvæði um allan heim fara á kaf. Jafnvel þótt aðeins 2% alls jökulíss jarðar bráðni gæti sjávarborð hækkað um heila mannhæð.

Jökulvatn er víða nýtt í akuryrkju og til drykkjar. Íbúar í fjöllum Perú, Bólivíu, Indlands, Pakistan og Afganistan hafa öldum saman reitt sig á jökulvatn á þurrkatímum. Jafnvel í Evrópu hafa menn treyst á að fá vatn frá Alpajöklum. Nú hverfa jöklar hratt í þessum löndum og það veldur vatnsskorti utan regntíma.

Í mörgum fjallalöndum (til dæmis Íslandi, Noregi, Ölpunum, Kanada, Nýja-Sjálandi og Suður-Ameríku) er jökulvatn nýtt til framleiðslu raforku; leysingarvatni er safnað að sumri í lón og það nýtt eftir þörfum allt árið. Hverfi jöklarnir þarf að standa öðru vísi að því að safna saman úrkomu á hálendi í safnlón heldur en nú er gert.

Við þetta má bæta því að jöklar gleyma mikilvæga sögu umhverfis frá þeim tíma þegar snjór féll á þá. Eitt snjólag hefur lagst ofan á annað eins og blöð í bók og efnasamsetning hvers þeirra vitnar um samsetningu andrúmslofts í tímans rás, meðal annars hitastig og styrk koltvísýrings. Margt er óunnið við rannsóknir á þessari sögu en talið er að innan tveggja ára gæti vísindamönnum tekist að lesa loftslagssögu síðust milljón ára úr borkjörnum frá Suðurskautslandinu. Hverfi jöklarnir glatast gögn um þessa sögu að eilífu.

Jöklabreytingar eru skýrasta vísbending um hnattræna hlýnun hafs og andrúmslofts. Jöklar rýrna hratt um allan heim og vara við um hvert stefnir. Þess vegna sameinast nú æ fleiri þjóðir um að vinna gegn aukinni hlýnun andrúmslofts af mannavöldum.

Myndir:

• Glaciers in Iceland image - Free stock photo - Public Domain photo - CC0 Images. (Sótt 25.11.2019).
• Free photo Chile South America Landscape Patagonia Glacier - Max Pixel. (Sótt 25.11.2019).

Upprunalega spurningin var:

Af hverju eru jöklarnir okkar mikilvægir?

...