Af hverju fær starfsfólk desemberuppbót?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Af hverju fær starfsfólk desemberuppbót?
Desemberuppbót er sérstök launauppbót sem samið hefur verið um í kjarasamningum og greiðist með launum í desember ár hvert. Í kjarasamningum starfsmanna ríkis- og sveitarfélaga er gjarnan talað um persónuuppbót og þar sem greiðslan kemur í desember hefur nafnið „desemberuppbót“ fest sig í sessi. Í kjarasamningum félags grunnskólakennara er talað um „annaruppbót“ sem greiðst tvisvar á ári við lok hverrar annar, það er 1. júní og 1. desember ár hvert.

Launuppbót sem þessi á sér langa sögu. Í frumvarpi að nýrri launasamþykkt bæjarstarfsmanna í Reykjavík árið 1956 var lagt til að starfsmenn sem unnið höfðu í full 10 ár í þjónustu Reykjavíkur skyldu fá greidda árlega persónuuppbót sem greidd var í tvennu lagi 1. júní og 1. desember fyrir umliðin misseri. Á áttunda áratug síðustu aldar kemur ákvæði um persónuuppbót í marga kjarasamninga meðal opinberra starfsmanna. Til dæmis var ákvæði í kjarasamningi Hjúkrunarfélags Íslands og Reykjavíkurborgar sem gerður var árið 1976, að greiða skuli persónuuppbót í einu lagi í desembermánuði fyrir umliðið ár.

Þessi launauppbót kemur seinna inn í kjarasamninga á almennum vinnumarkaði. Hjá VR var samið um desemberuppbót í kjarasamningum þann 6. nóvember 1984 og nam upphæðin þá kr. 1.500. Almennt gildir sú regla um greiðslu desemberuppbótar að starfsmaður sem er við störf í fyrstu viku nóvembermánaðar skuli fá greidda persónuuppbót/desemberuppbót 1. desember ár hvert miðað við fullt starf á tímabilinu 1. janúar til 31. október. Þessi launauppbót er föst krónutala og tekur ekki hækkunum samkvæmt öðrum ákvæðum kjarasamningsins. Hafi starfsmaður verið í hlutastarfi eða unnið hluta úr ári á hann að fá greidda desemberuppbót sem tekur mið af starfshlutfalli á framangreindu tímabili. Ef starfsmaður lætur af störfum fyrir útborgun desemberuppbótarinnar, það er fyrir fyrstu viku desembermánaðar og hefur unnið að minnsta kosti 12 vikur í samfelldu starfi á síðustu 12 mánuðum, á hann rétt að desemberuppbót (hlutfallslega miðað við starfstíma og starfshlutfall) og er hún þá greidd við starfslok starfsmannsins.

Í allflestum kjarasamningum er um tvenns konar persónu- eða launauppbætur að ræða. Annars vegar desemberuppbót og hins vegar orlofsuppbót sem greiðist í upphafi orlofsárs eða í maí ár hvert. Þessar launauppbætur eru föst krónutala og er samið um þær í kjarasamningum. Upphæðirnar eru mismunandi eftir kjarasamningum. Í kjarasamningum aðildarfélaga BHM er desemberuppbótin (persónuuppbótin) fyrir árið 2020 kr. 94.000 hjá ríki, 103.100 hjá Reykjavíkurborg og 118.750 hjá Sambandi íslenskra sveitarfélaga. Þessi launauppbót hækkar svo ár hvert til ársins 2022 þegar kjarasamningar renna út. Í kjarasamningum VR og Eflingar við Samtök atvinnulífsins eru upphæð desemberuppbótar kr. 94.000 fyrir árið 2020.

Atvinnuleitendur eiga einnig rétt á desemberuppbót hafi þeir staðfest atvinnuleit á tímabilinu 20. nóvember og 3. desember á árinu 2020 og eru tryggðir samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar í nóvember mánuði. Þetta á bæði við um þá sem eru að fá greiddar almennar atvinnuleysisbætur og þá sem fá greiddar atvinnuleysisbætur samhliða minnkuðu starfshlutfalli.

Heimildir:

• BHM. (Sótt 21.12.2020).
• Efling | Barátta fyrir betra lífi. (Sótt 21.12.2020).
• Frumvarp að nýrri launasamþykkt bæjarstarfsmanna lög fram. (Morgunblaðið. 4. maí 1956).
• Magnús L. Sveinsson. (2004). Áfangar í kjarabaráttu Verzlunarmannafélags Reykjavíkur, 1955-2003. Reykjavík: Verzlunarmannafélag Reykjavíkur.
• Samtök atvinnulífsins. (Sótt 21.12.2020).
• Tímarit Hjúkrunarfélags Íslands (1976). Kjarasamningur milli Reykjavíkurborgar og Hjúkrunarfélags Íslands. 1. maí 1976, 2. tbl, bls. 52.
• Vinnumálastofnun. (Sótt 21.12.2020).
• VR stéttarfélag - VR stéttarfélag. (Sótt 21.12.2020).

Mynd:

• File:Iceland December 2014 (15816308610).jpg - Wikimedia Commons. (Sótt 21.12.2020). Myndina tók Bryan Ledgard og hún er birt undir leyfinu Creative Commons — Attribution 2.0 Generic — CC BY 2.0

...