Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:40 • sest 21:16 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 15:13 • Sest 05:59 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 03:57 • Síðdegis: 16:31 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:23 • Síðdegis: 22:34 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Vísindavefur Föstudagssvar

Af hverju er karlinn að hrópa á myndinni "Ópið"? Hvað gerðist svona hræðilegt?

Ritstjórn Vísindavefsins

Margt hefur verið sagt um Ópið (1893) eftir Norðmanninn Edvard Munch (1863-1944) en fátt nýtt hefur komið fram um verkið í áratugi. Flestir tyggja einfaldlega upp það sem allir vita: "Málverkið táknar angist nútímamannsins í veröld firringar þar sem Guð er dauður". Þetta segir okkur hins vegar lítið um það af hverju maðurinn æpir á myndinni.

Fyrst eru vert að halda til haga tveimur athyglisverðum tilgátum um málverkið: Sumir telja að rauði liturinn á himninum stafi af eldgosi í fjallinu Krakatá árið 1883 sem olli því að himinninn var oft rauðleitur víða um heim frá nóvember 1883 fram í febrúar 1884. Munch-fræðingurinn Robert Rosenblum hélt því fram að fyrirmynd mannverunnar fremst á myndinni sé múmía frá Perú sem Munch hefði getað séð í París 1889.

Um þessar tilgátur deilir Vísindavefurinn ekki. Rannsóknarmiðstöð Vísindavefsins í norskri málaralist hefur hins vegar ýmislegt til málanna að leggja um ástæður fyrir ópi mannsins á myndinni. Okkur þykir ljóst að það sem hér fylgir á eftir þyki mörgum stórtíðindi í listasögunni. Fréttatilkynning um efni þessa svars hefur nú þegar verið send á alla helstu fjölmiðla veraldar.



Við flokkum tilgátur okkar í þrennt. Í fyrsta lagi teljum við að maðurinn æpi vegna líkamlegrar fötlunar og afmyndunar sem er augljós skoði menn myndina vel. Í öðru lagi er það alveg skýrt að maðurinn æpir af ýmsum sálrænum ástæðum. Honum líður ekki vel. Í þriðja lagi - og þetta finnst okkur langlíklegast - blasir við að maðurinn er ekkert að æpa.
  • Maðurinn æpir þegar hann áttar sig á því að hann hefur hvorki augabrúnir né augabrýr, sjá nánar í fróðlegum svörum okkar um þessa líkamshluta. (Þannig er það engin tilviljun að hann er staddur á brú - það á augljóslega að magna upp angistina yfir missinum).
  • Maðurinn æpir af því að hann er tannlaus (landi Munchs, leikskáldið Thorbjörn Egner, fékk hugmyndina að leikritinu Karíus og Baktus þegar hann sá Ópið fyrst).
  • Maðurinn er brjálaður yfir því að hafa misst allt hárið.
  • Maðurinn veinar þegar hann finnur að hann hefur misst eyrun.
  • Maðurinn er með hundaæði og þolir ekki að heyra vatnshljóð.
  • Maðurinn er að fríka út af því að hann lítur út eins og ljósapera (Munch komst yfir uppdrátt af ljósaperu Edisons og stældi hana á mynd sinni. Þetta geta allir séð með því að skoða mynd af perunni hér. Rauður himinninn táknar þess vegna að kveikt er á perunni. Hann hefur ekkert með eldgos úr Krakatá að gera).
  • Maðurinn er að reyna að selja mönnunum tveimur sem standa fyrir aftan hann "Herópið". Hann þarf að hrópa hátt svo þeir heyri eitthvað, enda er árniðurinn hávær á þessum stað (eðlilegra hefði verið að snúa sér við og rétta þeim eintak).
  • Maðurinn er genginn af göflunum og er að reyna losa höfuðið af búknum.
  • Maðurinn flippar út af því hann komst ekki að í jarðfræðiskor Háskólans í Osló til að rannsaka eldgosið í Krakatá.
  • Maðurinn er ekkert að æpa. Hann er með hellu fyrir eyrunum og er að reyna að losna við hana með því að geispa. Einnig getur verið að hann hafi verið að gera teygjur eftir gott hlaup og hafi þurft að geispa, enda er geispi teygjuviðbragð eins og kunnugt er.
  • Maðurinn er að velþekkt eftirherma í norsku samkvæmislífi og leikur hér uppáhaldsatriði sitt: Hann hermir eftir gullfiski í fiskabúri frænku sinnar.
  • Maðurinn er ekki að æpa heldur er hann að syngja sjöttu línu norska þjóðsöngsins, hún hljómar svona "på vår far og mor" og það er ómögulegt að syngja hana nema með þessum munnsvip.
  • Maðurinn er svo steinhissa að frétta að Nottingham Forest hefði gert 2-2 jafntefli við Everton í sínum fyrsta deildarleik (1892) að hann grípur um höfuð sér og hrópar hina frægu setningu (sem "Kristján heiti ég Ólafsson" tók seinna upp) "óhhh mæ goood".
  • Þetta er ekki maður heldur geimvera sem ekki er að æpa heldur lítur bara svona út.

Mynd:

Hafi einhverjum orðið um og ÓÓÓ við lestur þessa svars skal tekið fram að þetta er föstudagssvar. Sá sem tekur það alvarlega gerir slíkt alfarið á eigin ábyrgð.

Höfundur

Ritstjórn Vísindavefsins

Ritstjórn Vísindavefsins

Útgáfudagur

1.2.2008

Spyrjandi

Inga Ólafsdóttir, f. 1993

Efnisorð

Tilvísun

Ritstjórn Vísindavefsins. „Af hverju er karlinn að hrópa á myndinni "Ópið"? Hvað gerðist svona hræðilegt?“ Vísindavefurinn, 1. febrúar 2008. Sótt 19. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=7044.

Ritstjórn Vísindavefsins. (2008, 1. febrúar). Af hverju er karlinn að hrópa á myndinni "Ópið"? Hvað gerðist svona hræðilegt? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=7044

Ritstjórn Vísindavefsins. „Af hverju er karlinn að hrópa á myndinni "Ópið"? Hvað gerðist svona hræðilegt?“ Vísindavefurinn. 1. feb. 2008. Vefsíða. 19. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=7044>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Af hverju er karlinn að hrópa á myndinni "Ópið"? Hvað gerðist svona hræðilegt?
Margt hefur verið sagt um Ópið (1893) eftir Norðmanninn Edvard Munch (1863-1944) en fátt nýtt hefur komið fram um verkið í áratugi. Flestir tyggja einfaldlega upp það sem allir vita: "Málverkið táknar angist nútímamannsins í veröld firringar þar sem Guð er dauður". Þetta segir okkur hins vegar lítið um það af hverju maðurinn æpir á myndinni.

Fyrst eru vert að halda til haga tveimur athyglisverðum tilgátum um málverkið: Sumir telja að rauði liturinn á himninum stafi af eldgosi í fjallinu Krakatá árið 1883 sem olli því að himinninn var oft rauðleitur víða um heim frá nóvember 1883 fram í febrúar 1884. Munch-fræðingurinn Robert Rosenblum hélt því fram að fyrirmynd mannverunnar fremst á myndinni sé múmía frá Perú sem Munch hefði getað séð í París 1889.

Um þessar tilgátur deilir Vísindavefurinn ekki. Rannsóknarmiðstöð Vísindavefsins í norskri málaralist hefur hins vegar ýmislegt til málanna að leggja um ástæður fyrir ópi mannsins á myndinni. Okkur þykir ljóst að það sem hér fylgir á eftir þyki mörgum stórtíðindi í listasögunni. Fréttatilkynning um efni þessa svars hefur nú þegar verið send á alla helstu fjölmiðla veraldar.



Við flokkum tilgátur okkar í þrennt. Í fyrsta lagi teljum við að maðurinn æpi vegna líkamlegrar fötlunar og afmyndunar sem er augljós skoði menn myndina vel. Í öðru lagi er það alveg skýrt að maðurinn æpir af ýmsum sálrænum ástæðum. Honum líður ekki vel. Í þriðja lagi - og þetta finnst okkur langlíklegast - blasir við að maðurinn er ekkert að æpa.
  • Maðurinn æpir þegar hann áttar sig á því að hann hefur hvorki augabrúnir né augabrýr, sjá nánar í fróðlegum svörum okkar um þessa líkamshluta. (Þannig er það engin tilviljun að hann er staddur á brú - það á augljóslega að magna upp angistina yfir missinum).
  • Maðurinn æpir af því að hann er tannlaus (landi Munchs, leikskáldið Thorbjörn Egner, fékk hugmyndina að leikritinu Karíus og Baktus þegar hann sá Ópið fyrst).
  • Maðurinn er brjálaður yfir því að hafa misst allt hárið.
  • Maðurinn veinar þegar hann finnur að hann hefur misst eyrun.
  • Maðurinn er með hundaæði og þolir ekki að heyra vatnshljóð.
  • Maðurinn er að fríka út af því að hann lítur út eins og ljósapera (Munch komst yfir uppdrátt af ljósaperu Edisons og stældi hana á mynd sinni. Þetta geta allir séð með því að skoða mynd af perunni hér. Rauður himinninn táknar þess vegna að kveikt er á perunni. Hann hefur ekkert með eldgos úr Krakatá að gera).
  • Maðurinn er að reyna að selja mönnunum tveimur sem standa fyrir aftan hann "Herópið". Hann þarf að hrópa hátt svo þeir heyri eitthvað, enda er árniðurinn hávær á þessum stað (eðlilegra hefði verið að snúa sér við og rétta þeim eintak).
  • Maðurinn er genginn af göflunum og er að reyna losa höfuðið af búknum.
  • Maðurinn flippar út af því hann komst ekki að í jarðfræðiskor Háskólans í Osló til að rannsaka eldgosið í Krakatá.
  • Maðurinn er ekkert að æpa. Hann er með hellu fyrir eyrunum og er að reyna að losna við hana með því að geispa. Einnig getur verið að hann hafi verið að gera teygjur eftir gott hlaup og hafi þurft að geispa, enda er geispi teygjuviðbragð eins og kunnugt er.
  • Maðurinn er að velþekkt eftirherma í norsku samkvæmislífi og leikur hér uppáhaldsatriði sitt: Hann hermir eftir gullfiski í fiskabúri frænku sinnar.
  • Maðurinn er ekki að æpa heldur er hann að syngja sjöttu línu norska þjóðsöngsins, hún hljómar svona "på vår far og mor" og það er ómögulegt að syngja hana nema með þessum munnsvip.
  • Maðurinn er svo steinhissa að frétta að Nottingham Forest hefði gert 2-2 jafntefli við Everton í sínum fyrsta deildarleik (1892) að hann grípur um höfuð sér og hrópar hina frægu setningu (sem "Kristján heiti ég Ólafsson" tók seinna upp) "óhhh mæ goood".
  • Þetta er ekki maður heldur geimvera sem ekki er að æpa heldur lítur bara svona út.

Mynd:

Hafi einhverjum orðið um og ÓÓÓ við lestur þessa svars skal tekið fram að þetta er föstudagssvar. Sá sem tekur það alvarlega gerir slíkt alfarið á eigin ábyrgð. ...