Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:12 • sest 21:41 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:09 • Síðdegis: 20:27 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:12 • Síðdegis: 14:14 í Reykjavík
Visit the English version
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Landafræði

Hvernig er nafnið á Valhúsahæð til komið?

Svavar Sigmundsson

Nafnið Valhúsahæð er talið dregið af því að fálkafangarar á fyrri öldum hafi geymt veiðifálka (vali) sem ætlaðir voru Danakonungi í húsi á hæðinni á Seltjarnarnesi meðan beðið var skips. Ekki er vitað hvenær það var byggt, en um miðja 18. öld var byggt fálkahús á Bessastöðum sem síðar var flutt til Reykjavíkur. Síðustu fálkarnir voru fluttir út á vegum konungs 1806 (Einar Laxness: Íslandssaga I a-h. Alfræði Vöku-Helgafells (1995), bls. 123).



Valhúsahæð á Seltjarnarnesi.

Heimildarmaður um örnefni á Seltjarnarnesi, Kjartan Einarsson, sem ólst þar upp, vandist ekki nafninu Valhúsahæð heldur aðeins nafninu Holt. Litlavarða var ofan við Skólabraut 1 og var laut sunnan undir henni. Þar var hleðsla og talið að valhúsið hafi verið þar. Síðar var jarðvegi ýtt ofan í lautina (Örnefnaskrá).

Jónas Hallgrímsson nefnir Valhúsvörðu í pistli sínum, Leiðir norðanvert við Seltjarnarnes (Ritverk III (1989), bls. 148). Hann nefnir einnig Valhús í skrifum sínum frá 1840: "Ysta hæðin á Seltjarnarnesi heitir Valhús og er hún rúmlega 150 f. yfir sjávarmáli." (Ritverk II (1989), bls. 360). Jónas hefur nafnið í eintölu, nefnir grágrýtið í Valhúsi, og er það sérkennilegt, þar sem fleirtala er almennt í samsetningum af nafninu, samanber Valhúsagrunn í Faxaflóa, sem hefur Valhús sem mið. Pétur Sigurðsson forstjóri í Pálsbæ talaði líka um "að fara upp í Valhúsið" og átti þá við hæðina (Munnleg heimild: Heimir Þorleifsson sagnfræðingur).

Mynd: Umhverfisstofnun

Höfundur

Svavar Sigmundsson

Svavar Sigmundsson

fyrrv. forstöðumaður Örnefnastofnunar

Útgáfudagur

21.2.2006

Spyrjandi

Sigurður Ásgrímsson

Efnisorð

Tilvísun

Svavar Sigmundsson. „Hvernig er nafnið á Valhúsahæð til komið?“ Vísindavefurinn, 21. febrúar 2006. Sótt 27. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=5659.

Svavar Sigmundsson. (2006, 21. febrúar). Hvernig er nafnið á Valhúsahæð til komið? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=5659

Svavar Sigmundsson. „Hvernig er nafnið á Valhúsahæð til komið?“ Vísindavefurinn. 21. feb. 2006. Vefsíða. 27. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=5659>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvernig er nafnið á Valhúsahæð til komið?
Nafnið Valhúsahæð er talið dregið af því að fálkafangarar á fyrri öldum hafi geymt veiðifálka (vali) sem ætlaðir voru Danakonungi í húsi á hæðinni á Seltjarnarnesi meðan beðið var skips. Ekki er vitað hvenær það var byggt, en um miðja 18. öld var byggt fálkahús á Bessastöðum sem síðar var flutt til Reykjavíkur. Síðustu fálkarnir voru fluttir út á vegum konungs 1806 (Einar Laxness: Íslandssaga I a-h. Alfræði Vöku-Helgafells (1995), bls. 123).



Valhúsahæð á Seltjarnarnesi.

Heimildarmaður um örnefni á Seltjarnarnesi, Kjartan Einarsson, sem ólst þar upp, vandist ekki nafninu Valhúsahæð heldur aðeins nafninu Holt. Litlavarða var ofan við Skólabraut 1 og var laut sunnan undir henni. Þar var hleðsla og talið að valhúsið hafi verið þar. Síðar var jarðvegi ýtt ofan í lautina (Örnefnaskrá).

Jónas Hallgrímsson nefnir Valhúsvörðu í pistli sínum, Leiðir norðanvert við Seltjarnarnes (Ritverk III (1989), bls. 148). Hann nefnir einnig Valhús í skrifum sínum frá 1840: "Ysta hæðin á Seltjarnarnesi heitir Valhús og er hún rúmlega 150 f. yfir sjávarmáli." (Ritverk II (1989), bls. 360). Jónas hefur nafnið í eintölu, nefnir grágrýtið í Valhúsi, og er það sérkennilegt, þar sem fleirtala er almennt í samsetningum af nafninu, samanber Valhúsagrunn í Faxaflóa, sem hefur Valhús sem mið. Pétur Sigurðsson forstjóri í Pálsbæ talaði líka um "að fara upp í Valhúsið" og átti þá við hæðina (Munnleg heimild: Heimir Þorleifsson sagnfræðingur).

Mynd: Umhverfisstofnun...