Með hljóðdvalarbreytingu er átt við breytingu á framburði sérhljóða sem lengdin ein hafði aðgreint í öndverðu. Talið er að þessi breyting hafi gengið yfir á 16. öld. Áður en breytingin hófst gátu áhersluatkvæði bæði verið stutt og löng. Ef áhersluatkvæði voru stutt höfðu þau stutt sérhljóð með stuttu samhljóði á eftir (tak) en ef þau voru löng höfðu þau annaðhvort langt sérhljóð og eitt samhljóð eða fleiri á eftir (áma, gætt) eða stutt sérhljóð og langt samhljóð eða samhljóðaklasa á eftir (enni, felld).
Eftir að hljóðdvalarbreytingin var gengin um garð voru öll sérhljóð í málinu, bæði einljóð og tvíhljóð, ýmist stutt eða löng í áhersluatkvæði og fór lengdin eftir því hvað á eftir sérhljóðinu kom. Þannig eru sérhljóð eftir hljóðdvalarbreytinguna löng ef þau eru í bakstöðu (síðast í orði), ef eitt samhljóð fer á eftir eða samhljóðaklasarnir p, t, k, s + j, r, v, til dæmis trú, vita, glopra, fletja, hrekja, Esja. Sérhljóð er hins vegar nú stutt á eftir löngu samhljóði og samhljóðaklösum öðrum en þeim sem þegar eru nefndir, til dæmis kanna, kerra, hurð, lenda, kemba. Eftir hljóðdvalarbreytinguna voru öll áhersluatkvæði löng.
Um þetta má lesa til dæmis í greininni Tungan eftir Stefán Karlsson sem birtist í ritinu Stafkrókar árið 2000 síðu 24–25 og í ritinu Íslensk tunga I eftir Kristján Árnason frá 2005 síðu 334–336.
Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Sólin
Rís 05:08 • sest 21:44
Tunglið
Rís 00:00 • Sest 00:00
Flóð
Árdegis: 08:47 • Síðdegis: 21:08
Fjara
Árdegis: 02:49 • Síðdegis: 14:50
