Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:12 • sest 21:41 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:09 • Síðdegis: 20:27 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:12 • Síðdegis: 14:14 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði

Hvers vegna eru fílar í útrýmingarhættu?

Jón Már Halldórsson

Afríska gresjufílnum (Loxodonta Africana) hefur fækkað gríðarlega á undanförnum áratugum eins og sjá má í meðfylgjandi töflu.

Breytingar á stofnstærð afríska gresjufílsins.

ÁrHeildarstofnstærð
>180060.000.000
193010.000.000
19791.300.000
1989600.000
2005500.000

Meginástæða hruns fílastofnsins er mikil ofveiði undanfarin 170 ár. Í upphafi voru það einkum evrópskir nýlenduherrar í Afríku sem veiddu fíla í miklum mæli bæði sér til skemmtunar og til að eignast hinar eftirsóttu vígtennur þeirra.

Árið 1960 var sett veiðibann á fíla í stórum hluta Afríku. Þá tók hins vegar við stórfelldur og skipulagður veiðiþjófnaður þannig að bannið hafði ekki tilætluð áhrif. Slælegt veiðieftirlit og spilling voru helstu ástæður þess að ólöglegar veiðar blómstruðu. Mjög erfitt hefur reynst að sporna við þessu og enn þann dag í dag eru fílar mikið veiddir. Sem dæmi er talið að árið 2006 hafi rúmlega 20 þúsund fílar verið felldir. Á sumum svæðum eru veiðarnar svo gengdarlausar að þær eru langt umfram þolgetu þessara stofna og þeir eru í stöðugri rénun. Á öðrum svæðum, einkum vel stýrðum verndarsvæðum, hefur hins vegar orðið mikil offjölgun á fílum, jafnvel svo að þurft hefur að lóga tugum dýra til að koma í veg fyrir gróðurhnignun.

Ein helsta ástæða mikilla veiða undanfarin ár er aukin eftirspurn eftir fílabeini, en hátt verð er greitt fyrir beinin á svörtum markaði. Megnið af fílabeinunum er selt til Asíu og getur uppgangur á ákveðnum svæðum Asíumarkaðar að hluta til skýrt þessa auknu eftirspurn.



Fílabein er ein helsta ástæða veiðiþjófnaðar á fílum. Þetta listaverk er til dæmis gert úr fílabeini.

Asíska fílnum hefur einnig fækkað umtalsvert. Við upphaf síðustu aldar var heildarstofnstærðin um 200 þúsund dýr en nú eru stofnstærðin aðeins á bilinu 35-40 þúsund dýr.

Önnur meginskýring á fækkun fíla er sú að gengið hefur á búsvæði þeirra og á það sérstaklega við um fíla í Asíu. Meira en 20 þúsund fílar lifa innan landamæra Indlands og eru tíðir árekstrar milli fíla og manna þar í landi, enda eru báðar þessar tegundir ansi plássfrekar. Því miður verða slíkir árekstrar sífellt alvarlegri og minna þeir oft frekar á hernaðarátök með tilheyrandi dauðsföllum bæði manna og fíla.

Frekara lesefni á Vísindavefnum eftir sama höfund:

Heimildir:

Höfundur

Jón Már Halldórsson

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

3.5.2007

Spyrjandi

Dagur Gíslason

Efnisorð

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Hvers vegna eru fílar í útrýmingarhættu?“ Vísindavefurinn, 3. maí 2007. Sótt 27. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=6621.

Jón Már Halldórsson. (2007, 3. maí). Hvers vegna eru fílar í útrýmingarhættu? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=6621

Jón Már Halldórsson. „Hvers vegna eru fílar í útrýmingarhættu?“ Vísindavefurinn. 3. maí. 2007. Vefsíða. 27. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=6621>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvers vegna eru fílar í útrýmingarhættu?
Afríska gresjufílnum (Loxodonta Africana) hefur fækkað gríðarlega á undanförnum áratugum eins og sjá má í meðfylgjandi töflu.

Breytingar á stofnstærð afríska gresjufílsins.

ÁrHeildarstofnstærð
>180060.000.000
193010.000.000
19791.300.000
1989600.000
2005500.000

Meginástæða hruns fílastofnsins er mikil ofveiði undanfarin 170 ár. Í upphafi voru það einkum evrópskir nýlenduherrar í Afríku sem veiddu fíla í miklum mæli bæði sér til skemmtunar og til að eignast hinar eftirsóttu vígtennur þeirra.

Árið 1960 var sett veiðibann á fíla í stórum hluta Afríku. Þá tók hins vegar við stórfelldur og skipulagður veiðiþjófnaður þannig að bannið hafði ekki tilætluð áhrif. Slælegt veiðieftirlit og spilling voru helstu ástæður þess að ólöglegar veiðar blómstruðu. Mjög erfitt hefur reynst að sporna við þessu og enn þann dag í dag eru fílar mikið veiddir. Sem dæmi er talið að árið 2006 hafi rúmlega 20 þúsund fílar verið felldir. Á sumum svæðum eru veiðarnar svo gengdarlausar að þær eru langt umfram þolgetu þessara stofna og þeir eru í stöðugri rénun. Á öðrum svæðum, einkum vel stýrðum verndarsvæðum, hefur hins vegar orðið mikil offjölgun á fílum, jafnvel svo að þurft hefur að lóga tugum dýra til að koma í veg fyrir gróðurhnignun.

Ein helsta ástæða mikilla veiða undanfarin ár er aukin eftirspurn eftir fílabeini, en hátt verð er greitt fyrir beinin á svörtum markaði. Megnið af fílabeinunum er selt til Asíu og getur uppgangur á ákveðnum svæðum Asíumarkaðar að hluta til skýrt þessa auknu eftirspurn.



Fílabein er ein helsta ástæða veiðiþjófnaðar á fílum. Þetta listaverk er til dæmis gert úr fílabeini.

Asíska fílnum hefur einnig fækkað umtalsvert. Við upphaf síðustu aldar var heildarstofnstærðin um 200 þúsund dýr en nú eru stofnstærðin aðeins á bilinu 35-40 þúsund dýr.

Önnur meginskýring á fækkun fíla er sú að gengið hefur á búsvæði þeirra og á það sérstaklega við um fíla í Asíu. Meira en 20 þúsund fílar lifa innan landamæra Indlands og eru tíðir árekstrar milli fíla og manna þar í landi, enda eru báðar þessar tegundir ansi plássfrekar. Því miður verða slíkir árekstrar sífellt alvarlegri og minna þeir oft frekar á hernaðarátök með tilheyrandi dauðsföllum bæði manna og fíla.

Frekara lesefni á Vísindavefnum eftir sama höfund:

Heimildir:

...