Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:36 • sest 21:19 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:44 • Sest 05:50 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:37 • Síðdegis: 17:05 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:09 í Reykjavík
Visit the English version
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Flokkun:

Hugvísindi örnefni
Náttúruvísindi og verkfræði Landafræði

Hvað þýða bæjarnöfnin Saurbær og Saurar? Hvað þýðir Ballará?

Svavar Sigmundsson

Ballará rennur eftir Ballarárdal á Skarðsströnd í Dalasýslu. Bærinn Ballará dregur nafn sitt af ánni. Líklegt er að orðið böllur merki hér „kúla, hnöttur“ eins og var í fornu máli. Hugsanlegt er að fjallið fyrir ofan bæinn hafi borið nafnið Böllur, samanber mynd í Árbók Ferðafélagsins 1947 (bls. 87). Til samanburðar má nefna Ballarholt á landamerkjum jarðarinnar Heiði í Rangárvallasýslu, þar sem merking gæti verið „kúlulaga holt“. Enn má nefna Balljökul (sem jafnframt hefur verið nefndur Baldjökull), sem líklega á við Eiríksjökul upphaflega, þar sem kúlulagið er áberandi.

Þórhallur Vilmundarson fyrrverandi forstöðumaður Örnefnastofnunar telur hugsanlegt að upphaflegt nafn Ballarár hafi verið Böll í merkingunni „hávær á“, en að einnig komi til álita að nafnið sé runnið frá bhel- „blása upp“ eða „skaðleg á, á sem bólgnar upp“ (Grímnir 2:16).

Um orðið saur í til dæmis Saurbæ og Saurum er það að segja, að talið hefur verið að það gæti merkt „bleytu, vætu“. Það er skylt lýsingarorðinu súr. Í norskum mállýskum er lýsingarorðið sur haft um „blautan jarðveg“. Saurar geta því merkt „votlendi“, samanber seyra „kelda, dý, lækjarsytra“.

Höfundur

Svavar Sigmundsson

Svavar Sigmundsson

fyrrv. forstöðumaður Örnefnastofnunar

Útgáfudagur

14.6.2002

Spyrjandi

Ólafur Ragnars

Efnisorð

Tilvísun

Svavar Sigmundsson. „Hvað þýða bæjarnöfnin Saurbær og Saurar? Hvað þýðir Ballará?“ Vísindavefurinn, 14. júní 2002. Sótt 20. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=2496.

Svavar Sigmundsson. (2002, 14. júní). Hvað þýða bæjarnöfnin Saurbær og Saurar? Hvað þýðir Ballará? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=2496

Svavar Sigmundsson. „Hvað þýða bæjarnöfnin Saurbær og Saurar? Hvað þýðir Ballará?“ Vísindavefurinn. 14. jún. 2002. Vefsíða. 20. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=2496>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvað þýða bæjarnöfnin Saurbær og Saurar? Hvað þýðir Ballará?
Ballará rennur eftir Ballarárdal á Skarðsströnd í Dalasýslu. Bærinn Ballará dregur nafn sitt af ánni. Líklegt er að orðið böllur merki hér „kúla, hnöttur“ eins og var í fornu máli. Hugsanlegt er að fjallið fyrir ofan bæinn hafi borið nafnið Böllur, samanber mynd í Árbók Ferðafélagsins 1947 (bls. 87). Til samanburðar má nefna Ballarholt á landamerkjum jarðarinnar Heiði í Rangárvallasýslu, þar sem merking gæti verið „kúlulaga holt“. Enn má nefna Balljökul (sem jafnframt hefur verið nefndur Baldjökull), sem líklega á við Eiríksjökul upphaflega, þar sem kúlulagið er áberandi.

Þórhallur Vilmundarson fyrrverandi forstöðumaður Örnefnastofnunar telur hugsanlegt að upphaflegt nafn Ballarár hafi verið Böll í merkingunni „hávær á“, en að einnig komi til álita að nafnið sé runnið frá bhel- „blása upp“ eða „skaðleg á, á sem bólgnar upp“ (Grímnir 2:16).

Um orðið saur í til dæmis Saurbæ og Saurum er það að segja, að talið hefur verið að það gæti merkt „bleytu, vætu“. Það er skylt lýsingarorðinu súr. Í norskum mállýskum er lýsingarorðið sur haft um „blautan jarðveg“. Saurar geta því merkt „votlendi“, samanber seyra „kelda, dý, lækjarsytra“.

...