Sólin Sólin Rís 05:15 • sest 21:38 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:18 • Sest 04:30 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:36 • Síðdegis: 19:53 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:39 • Síðdegis: 13:42 í Reykjavík

Gerast kraftaverk í íslamstrú?

Jón Gunnar Þorsteinsson



Kraftverk, sem nefnast mu’jizãt á arabísku, gegna afar litlu hlutverki í íslamskri guðfræði, ólíkt kraftaverkum í kristinni trú. Íslamstrú afneitar þó ekki kraftaverkum en þau hafa litla sem enga þýðingu.

Fræðimaðurinn al-Ansãri, sem var uppi frá 1006-1089 eftir okkar tímatali, sagði um kraftaverk:
Sá sem gengur á vatni,

er engu meiri en strá.

Sá sem segist geta flogið,

líkist lítilli flugu.

Sigraðu eigið hjarta,

það er hið sanna kraftaverk.
Spámanninum Múhameð hafa verið eignuð nokkur kraftaverk. Í 54. súru, en svo nefnast 114 kaflar Kóransins, segir af því þegar máninn er klofinn í tvennt. Sumir túlka þann atburð sem kraftaverk Múhameðs. Sú túlkun styðst hins vegar ekki við neitt í texta Kóransins. Nú hallast menn frekar að því að túlka þennan atburð sem fyrirboða einhvers konar heimsslita, frekar en þarna sé verið að segja frá kraftaverki.

Í kristinni trú hafa kraftaverk gegnt stóru hlutverki. Heilagur Ágústínus (354-430) taldi að mesta kraftaverkið hafi verið sköpunin sjálf. Samkvæmt heimssýn Ágústínusar ganga kraftaverk þess vegna ekki gegn náttúrunni eða náttúrulögmálum heldur eru þau forsenda fyrir tilvist þeirra. Kraftaverk eru hins vegar handan okkar skilnings, á sama hátt og sköpun Guðs á heiminum er mönnunum óskiljanleg. Í stað þess að vera contra naturam eru kraftaverk samkvæmt Ágústínusi supra naturam.

Á 18. öld færði David Hume (1711-1776) fram kunn rök gegn kraftaverkum. Kraftaverk, sagði Hume, eru í eðli sínu brot á náttúrulögmálunum, annars væru þau ekki kraftaverk. Það er ekki kraftaverk að maður á besta aldri deyi skyndilega því að við vitum að slíkt gerist stundum. Það er hins vegar kraftaverk ef einhver rís upp frá dauðum, því að slíkt er alls ekki vanalegt og gerist í raun ekki. Það er náttúrulögmál að við deyjum en andstætt náttúrlögmálunum að rísa upp frá dauðum. Kraftaverk ganga þess vegna alltaf gegn allsherjar reynslu og þekkingu, annars væru þau ekki kraftaverk

Að þessum forsendum gefnum dregur Hume eftirfarandi ályktun: Vitnisburður þeirra sem telja sig hafa orðið vitni að kraftaverki vegur alltaf minna en sá margfaldi vitnisburður sem liggur til grundvallar náttúrulögmálinu sem kraftaverkið brýtur gegn. Rökin fyrir því að náttúrulögmálið hafi verið brotið eru alltaf veikari en rökin fyrir því að náttúrulögmálið haldi. Ef svo væri í raun ekki, yrði kraftaverkið að nýju náttúrulögmáli og væri þar af leiðandi ekki kraftaverk lengur.

Heimildir
  • Cyril Glassé, The Concise Encyclopædia of Islam, Stacey International, London, 1989.
  • Adrian Hastings, Alistair Mason og Hugh Pyper (ritstj.), The Oxford Companion to Christian Thought, Oxford University Press, Oxford, 2000.
  • An Enquiry Concerning Human Understanding.

Mynd af kraftaverkaappelsínum er fengin af vefsetrinu Antique Label Company.

Mynd af trúarathöfn við mosku: Quran.org

Mynd af Múhameð spámanni: Der Sepp Depp

Höfundur

Jón Gunnar Þorsteinsson

bókmenntafræðingur og ritstjóri Vísindavefsins

Útgáfudagur

9.10.2002

Spyrjandi

Þorgrímur Sveinsson
f. 1986

Tilvísun

Jón Gunnar Þorsteinsson. „Gerast kraftaverk í íslamstrú?“ Vísindavefurinn, 9. október 2002. Sótt 26. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=2772.

Jón Gunnar Þorsteinsson. (2002, 9. október). Gerast kraftaverk í íslamstrú? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=2772

Jón Gunnar Þorsteinsson. „Gerast kraftaverk í íslamstrú?“ Vísindavefurinn. 9. okt. 2002. Vefsíða. 26. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=2772>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Gerast kraftaverk í íslamstrú?


Kraftverk, sem nefnast mu’jizãt á arabísku, gegna afar litlu hlutverki í íslamskri guðfræði, ólíkt kraftaverkum í kristinni trú. Íslamstrú afneitar þó ekki kraftaverkum en þau hafa litla sem enga þýðingu.

Fræðimaðurinn al-Ansãri, sem var uppi frá 1006-1089 eftir okkar tímatali, sagði um kraftaverk:
Sá sem gengur á vatni,

er engu meiri en strá.

Sá sem segist geta flogið,

líkist lítilli flugu.

Sigraðu eigið hjarta,

það er hið sanna kraftaverk.
Spámanninum Múhameð hafa verið eignuð nokkur kraftaverk. Í 54. súru, en svo nefnast 114 kaflar Kóransins, segir af því þegar máninn er klofinn í tvennt. Sumir túlka þann atburð sem kraftaverk Múhameðs. Sú túlkun styðst hins vegar ekki við neitt í texta Kóransins. Nú hallast menn frekar að því að túlka þennan atburð sem fyrirboða einhvers konar heimsslita, frekar en þarna sé verið að segja frá kraftaverki.

Í kristinni trú hafa kraftaverk gegnt stóru hlutverki. Heilagur Ágústínus (354-430) taldi að mesta kraftaverkið hafi verið sköpunin sjálf. Samkvæmt heimssýn Ágústínusar ganga kraftaverk þess vegna ekki gegn náttúrunni eða náttúrulögmálum heldur eru þau forsenda fyrir tilvist þeirra. Kraftaverk eru hins vegar handan okkar skilnings, á sama hátt og sköpun Guðs á heiminum er mönnunum óskiljanleg. Í stað þess að vera contra naturam eru kraftaverk samkvæmt Ágústínusi supra naturam.

Á 18. öld færði David Hume (1711-1776) fram kunn rök gegn kraftaverkum. Kraftaverk, sagði Hume, eru í eðli sínu brot á náttúrulögmálunum, annars væru þau ekki kraftaverk. Það er ekki kraftaverk að maður á besta aldri deyi skyndilega því að við vitum að slíkt gerist stundum. Það er hins vegar kraftaverk ef einhver rís upp frá dauðum, því að slíkt er alls ekki vanalegt og gerist í raun ekki. Það er náttúrulögmál að við deyjum en andstætt náttúrlögmálunum að rísa upp frá dauðum. Kraftaverk ganga þess vegna alltaf gegn allsherjar reynslu og þekkingu, annars væru þau ekki kraftaverk

Að þessum forsendum gefnum dregur Hume eftirfarandi ályktun: Vitnisburður þeirra sem telja sig hafa orðið vitni að kraftaverki vegur alltaf minna en sá margfaldi vitnisburður sem liggur til grundvallar náttúrulögmálinu sem kraftaverkið brýtur gegn. Rökin fyrir því að náttúrulögmálið hafi verið brotið eru alltaf veikari en rökin fyrir því að náttúrulögmálið haldi. Ef svo væri í raun ekki, yrði kraftaverkið að nýju náttúrulögmáli og væri þar af leiðandi ekki kraftaverk lengur.

Heimildir
  • Cyril Glassé, The Concise Encyclopædia of Islam, Stacey International, London, 1989.
  • Adrian Hastings, Alistair Mason og Hugh Pyper (ritstj.), The Oxford Companion to Christian Thought, Oxford University Press, Oxford, 2000.
  • An Enquiry Concerning Human Understanding.

Mynd af kraftaverkaappelsínum er fengin af vefsetrinu Antique Label Company.

Mynd af trúarathöfn við mosku: Quran.org

Mynd af Múhameð spámanni: Der Sepp Depp...