Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:36 • sest 21:19 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:44 • Sest 05:50 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:37 • Síðdegis: 17:05 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:09 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: dýrafræði

Hvað yrði köngulóarvefur sem næði kringum jörðina þungur?

Þorsteinn Vilhjálmsson



Til eru margar tegundir af köngulóm og því er ekki þess að vænta að vefur þeirra sé allur eins. Sjálfsagt er það ein ástæðan til þess að heimildum ber ekki alveg saman um þessa hluti. En með þetta í huga verður hér aðeins gefin gróf hugmynd eða dæmi um massa köngulóarvefs. Slíkt er raunar oft gert í vísindum, til dæmis þegar upplýsingar eru af skornum skammti. Er þá stundum talað um stærðarþrep (e. order of magnitude). Þegar við segjum til að mynda að stærðarþrep einhverrar tölu sé 100, þá er átt við rétta talan gæti vel verið 20 eða 400 en hins vegar sé ólíklegt að hún sé 2 eða 4000.

Algengt mun vera að þvermál köngulóarvefs sé í stærðarþrepinu 0,1-1 míkrómetri (mm) en einn mm er einn milljónasti úr metra. Massi tuttugu metra af slíkum vef er minni en 1 millígramm (mg). Það samsvarar því að eðlismassi efnisins í vefnum sé um 1-10 kg á lítra, sem hljómar ekki ótrúlega.

Þar sem ummál jarðar er um 40.000 km þýðir þetta að massi þráðar sem næði kringum jörðina væri í stærðarþrepinu
40.000 km/(20 m/mg) = 2.000.000 mg = 2 kg
Þess má geta að efnið í köngulóarvefnum hefur mjög mikinn togstyrk miðað við efnismagn. Slíkur styrkur er mældur í einingu sem nefnist dernier og er til dæmis oft tilgreindur fyrir tvinna. Styrkurinn 1 dernier samsvarar því að þráður úr efninu geti haldið uppi 9.000 metrum af sjálfum sér án þess að slitna. Styrkur köngulóarvefs er um 5-8 dernier og hann getur því haldið uppi 40-70 km af sjálfum sér. Það eru helst nælon og gler sem eru sambærileg eða sterkari að þessu leyti, en styrkur stáls er aðeins um 3 dernier.

Heimildir:

"Spider (arthropod)," Microsoft® Encarta® Online Encyclopedia 2002

http://encarta.msn.com © 1997-2002 Microsoft Corporation. Öll réttindi áskilin.

Vefsetur Ed Nieuwenhuys í Hollandi um köngulær

Mynd: HB

Höfundur

Þorsteinn Vilhjálmsson

Þorsteinn Vilhjálmsson

prófessor emeritus, ritstjóri Vísindavefsins 2000-2010 og ritstjóri Evrópuvefsins 2011

Útgáfudagur

31.1.2003

Spyrjandi

Jón Baldvin Hannesson

Efnisorð

Tilvísun

Þorsteinn Vilhjálmsson. „Hvað yrði köngulóarvefur sem næði kringum jörðina þungur?“ Vísindavefurinn, 31. janúar 2003. Sótt 20. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=3090.

Þorsteinn Vilhjálmsson. (2003, 31. janúar). Hvað yrði köngulóarvefur sem næði kringum jörðina þungur? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=3090

Þorsteinn Vilhjálmsson. „Hvað yrði köngulóarvefur sem næði kringum jörðina þungur?“ Vísindavefurinn. 31. jan. 2003. Vefsíða. 20. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=3090>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvað yrði köngulóarvefur sem næði kringum jörðina þungur?


Til eru margar tegundir af köngulóm og því er ekki þess að vænta að vefur þeirra sé allur eins. Sjálfsagt er það ein ástæðan til þess að heimildum ber ekki alveg saman um þessa hluti. En með þetta í huga verður hér aðeins gefin gróf hugmynd eða dæmi um massa köngulóarvefs. Slíkt er raunar oft gert í vísindum, til dæmis þegar upplýsingar eru af skornum skammti. Er þá stundum talað um stærðarþrep (e. order of magnitude). Þegar við segjum til að mynda að stærðarþrep einhverrar tölu sé 100, þá er átt við rétta talan gæti vel verið 20 eða 400 en hins vegar sé ólíklegt að hún sé 2 eða 4000.

Algengt mun vera að þvermál köngulóarvefs sé í stærðarþrepinu 0,1-1 míkrómetri (mm) en einn mm er einn milljónasti úr metra. Massi tuttugu metra af slíkum vef er minni en 1 millígramm (mg). Það samsvarar því að eðlismassi efnisins í vefnum sé um 1-10 kg á lítra, sem hljómar ekki ótrúlega.

Þar sem ummál jarðar er um 40.000 km þýðir þetta að massi þráðar sem næði kringum jörðina væri í stærðarþrepinu
40.000 km/(20 m/mg) = 2.000.000 mg = 2 kg
Þess má geta að efnið í köngulóarvefnum hefur mjög mikinn togstyrk miðað við efnismagn. Slíkur styrkur er mældur í einingu sem nefnist dernier og er til dæmis oft tilgreindur fyrir tvinna. Styrkurinn 1 dernier samsvarar því að þráður úr efninu geti haldið uppi 9.000 metrum af sjálfum sér án þess að slitna. Styrkur köngulóarvefs er um 5-8 dernier og hann getur því haldið uppi 40-70 km af sjálfum sér. Það eru helst nælon og gler sem eru sambærileg eða sterkari að þessu leyti, en styrkur stáls er aðeins um 3 dernier.

Heimildir:

"Spider (arthropod)," Microsoft® Encarta® Online Encyclopedia 2002

http://encarta.msn.com © 1997-2002 Microsoft Corporation. Öll réttindi áskilin.

Vefsetur Ed Nieuwenhuys í Hollandi um köngulær

Mynd: HB...