Getið þið frætt mig um hugtakið kjörþögli eða það að vera kjörþögull, hvert er enska orðið?
Kjörþögli (e. selective mutism) er kvíðaröskun sem einkennist af því að barn sem kann að tala gerir það ekki við ákveðnar félagslegar aðstæður. Oftast lýsir kjörþögli sér þannig að barn sem talar heima hjá sér með eðlilegum hætti neitar að tala í leikskólanum, skólanum eða við aðrar svipaðar aðstæður. Til að kjörþögli sé greind þarf þetta ástand að vara í að minnsta kosti einn mánuð og telst þá fyrsti mánuður skólagöngu ekki með.
Af þeim sem greindir eru með kjörþögli greinast langflestir (um 90%) líka með félagsfælni (e. social phobia) sem lýsir sér í miklum ótta við félagslegar aðstæður, sérstaklega við að vera dæmdur eða metinn af öðrum. Kjörþögli er því mjög tengd feimni og kvíða. Vísbendingar eru um að kjörþögli sé sjaldgæf röskun sem komi fram hjá um 1% barna og sé örlítið algengari hjá stúlkum en hjá drengjum. Nánari rannsóknir skortir þó til að hægt sé að fullyrða um slíkt.
Oft er talið að þeir sem þjást af kjörþögli vaxi upp úr því af sjálfsdáðum með tíð og tíma. Vísbendingar eru þó um að svo sé ekki alltaf og því er mikilvægt að kjörþögul börn fái viðeigandi meðferð og aðstoð sérfræðinga. Sé þetta gert eru horfur þeirra mjög góðar og flest fá fullan bata.
Lesa má meira um kjörþögli á heimasíðu samtaka um kjörþögli, Selective mutism foundation.
Heimildir
Mash, E. J. og Wolfe, D. A. (2002). Abnormal Child Psychology (2. útg.). Wadsworth: Belmont.
Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Sólin
Rís 05:40 • sest 21:16
Tunglið
Rís 15:13 • Sest 05:59
Flóð
Árdegis: 03:57 • Síðdegis: 16:31
Fjara
Árdegis: 10:23 • Síðdegis: 22:34
Kjörþögli (e. selective mutism) er kvíðaröskun sem einkennist af því að barn sem kann að tala gerir það ekki við ákveðnar félagslegar aðstæður. Oftast lýsir kjörþögli sér þannig að barn sem talar heima hjá sér með eðlilegum hætti neitar að tala í leikskólanum, skólanum eða við aðrar svipaðar aðstæður. Til að kjörþögli sé greind þarf þetta ástand að vara í að minnsta kosti einn mánuð og telst þá fyrsti mánuður skólagöngu ekki með.
Af þeim sem greindir eru með kjörþögli greinast langflestir (um 90%) líka með félagsfælni (e. social phobia) sem lýsir sér í miklum ótta við félagslegar aðstæður, sérstaklega við að vera dæmdur eða metinn af öðrum. Kjörþögli er því mjög tengd feimni og kvíða. Vísbendingar eru um að kjörþögli sé sjaldgæf röskun sem komi fram hjá um 1% barna og sé örlítið algengari hjá stúlkum en hjá drengjum. Nánari rannsóknir skortir þó til að hægt sé að fullyrða um slíkt.
Oft er talið að þeir sem þjást af kjörþögli vaxi upp úr því af sjálfsdáðum með tíð og tíma. Vísbendingar eru þó um að svo sé ekki alltaf og því er mikilvægt að kjörþögul börn fái viðeigandi meðferð og aðstoð sérfræðinga. Sé þetta gert eru horfur þeirra mjög góðar og flest fá fullan bata.
Lesa má meira um kjörþögli á heimasíðu samtaka um kjörþögli, Selective mutism foundation.
Heimildir