Sólin Sólin Rís 03:59 • sest 22:52 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 04:05 • Sest 09:46 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:55 • Síðdegis: 23:25 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 04:52 • Síðdegis: 16:53 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 03:59 • sest 22:52 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 04:05 • Sest 09:46 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 10:55 • Síðdegis: 23:25 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 04:52 • Síðdegis: 16:53 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Félagsvísindi Þjóðfræði Hvað eru mörur?

Flokkun:

24.11.2000
Félagsvísindi Þjóðfræði

Hvað eru mörur?

Terry Gunnell og Eyja Margrét Brynjarsdóttir

Mara er, samkvæmt gamalli þjóðtrú, óvættur sem ræðst á sofandi fólk. Það að fá martröð er að vera troðin af möru. Oftast var talað um mörur sem kvenkyns verur en þó voru þær mörur sem ásóttu konur gjarnan taldar karlkyns.

Þessi þjóðtrú var útbreidd víða í Norður-Evrópu, svo sem á Bretlandseyjum (samanber nightmare) og á Norðurlöndum (samanber mardrömm á sænsku). Lærðir menn kölluðu mörur einnig succubus (kvenkyns) eða incubus (karlkyns) og var talað um að slíkar vættir legðust á sofandi fólk og ættu við það kynferðislegt samneyti. Sagnir hermdu að faðir hins mikla galdramanns Merlíns hefði verið incubus.

Í Ynglinga sögu segir Snorri Sturluson frá sænska konunginum Vanlanda. Sagan segir að Vanlandi hafi svikið hina finnsku brúði sína, Drífu. Drífa réði seiðkonuna Huld til að koma fram hefndum og Huld ásótti Vanlanda í svefni og tróð hann til bana. Um dauða Vanlanda var kveðið:

En á vit

Vilja bróður

vitta véttr

Vanlanda kom.

Þá tröllkund

um troða skyldi

líðs grím-Hildr

ljóna bága,

og sá brann

á beði Skútu,

menglötuðr,

er mara kvaldi.

Höfundar

Terry Gunnell

Terry Gunnell

prófessor emeritus í þjóðfræði við HÍ

Eyja Margrét Brynjarsdóttir

Eyja Margrét Brynjarsdóttir

prófessor í heimspeki og hagnýtri siðfræði

Útgáfudagur

24.11.2000

Spyrjandi

Einar Þórhallsson

Efnisorð

Tilvísun

Terry Gunnell og Eyja Margrét Brynjarsdóttir. „Hvað eru mörur?“ Vísindavefurinn, 24. nóvember 2000, sótt 19. maí 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=1168.

Terry Gunnell og Eyja Margrét Brynjarsdóttir. (2000, 24. nóvember). Hvað eru mörur? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=1168

Terry Gunnell og Eyja Margrét Brynjarsdóttir. „Hvað eru mörur?“ Vísindavefurinn. 24. nóv. 2000. Vefsíða. 19. maí. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=1168>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Hvað eru mörur?
Mara er, samkvæmt gamalli þjóðtrú, óvættur sem ræðst á sofandi fólk. Það að fá martröð er að vera troðin af möru. Oftast var talað um mörur sem kvenkyns verur en þó voru þær mörur sem ásóttu konur gjarnan taldar karlkyns.

Þessi þjóðtrú var útbreidd víða í Norður-Evrópu, svo sem á Bretlandseyjum (samanber nightmare) og á Norðurlöndum (samanber mardrömm á sænsku). Lærðir menn kölluðu mörur einnig succubus (kvenkyns) eða incubus (karlkyns) og var talað um að slíkar vættir legðust á sofandi fólk og ættu við það kynferðislegt samneyti. Sagnir hermdu að faðir hins mikla galdramanns Merlíns hefði verið incubus.

Í Ynglinga sögu segir Snorri Sturluson frá sænska konunginum Vanlanda. Sagan segir að Vanlandi hafi svikið hina finnsku brúði sína, Drífu. Drífa réði seiðkonuna Huld til að koma fram hefndum og Huld ásótti Vanlanda í svefni og tróð hann til bana. Um dauða Vanlanda var kveðið:

En á vit

Vilja bróður

vitta véttr

Vanlanda kom.

Þá tröllkund

um troða skyldi

líðs grím-Hildr

ljóna bága,

og sá brann

á beði Skútu,

menglötuðr,

er mara kvaldi.

...