Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:36 • sest 21:19 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 16:44 • Sest 05:50 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:37 • Síðdegis: 17:05 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:09 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Hugvísindi Trúarbrögð

Þurfa börn strangtrúaðra gyðinga ekki að læra stærðfræði?

EMB

Upphafleg spurning var svohljóðandi:

Þessi spurning vaknar hjá mér vegna greinar á forsíðu Morgunblaðsins 22. ágúst 2000. Þar kemur fram að börn strangtrúaðra gyðinga í Ísrael þurfa ekki að læra fög eins og stærðfræði. Hvað veldur?
Flestir gyðingar í heiminum eru búsettir í tveimur löndum, Ísrael og Bandaríkjunum. Langflest gyðingabörn í þessum löndum læra stærðfræði eins og önnur börn. Þetta á líka við um meirihluta þeirra barna sem alast upp sem strangtrúaðir gyðingar. Slíkir gyðingar reka marga virta háskóla, til dæmis Yeshiva-háskóla og Solomon Shechter-skólana í Bandaríkjunum sem frjálslyndari gyðingar sækja einnig og jafnvel nemendur sem ekki eru gyðingar vegna þess mikla álits sem fólk hefur á þeirri menntun sem þar fer fram. Það gefur auga leið að ekkert skortir á stærðfræðikennslu þar.

Helsti munurinn á allflestum skólum strangtrúaðra gyðinga og öðrum skólum felst í fastmótuðum hugmyndum um mismunandi hlutverk kynjanna og samskipti þeirra, sem og reglum um klæðaburð og að sjálfsögðu fræðslu í gyðinglegum fræðum. Til dæmis er yfirleitt lögð áhersla á að stúlkur læri matreiðslu og önnur heimilisstörf. Frá 13 ára aldri gilda strangar reglur um samskipti kynjanna hjá strangtrúuðum gyðingum og því eru stelpur og strákar ekki saman í skóla eftir að þeim aldri er náð. Að öðru leyti hljóta þessi börn svipaða menntun og önnur.

Undantekning frá þessu eru hinir strangtrúuðustu meðal strangtrúaðra, eða þeir sem nefnast haredim. Meðal þessa hóps þekkist það að drengir séu sendir í sérstaka skóla þar sem námsefnið er svo til eingöngu byggt á helgiritum gyðinga. Nemendur í slíkum skólum hljóta ekki kennslu í greinum á borð við stærðfræði og ensku. Erfitt er að meta nákvæmlega hve margir það eru sem verða á þennan hátt af hefðbundnu námi, en samkvæmt áætlunum ísraelska menntamálaráðuneytisins eru þetta líklega kringum 5% drengja þar í landi. Haredim-gyðingar njóta ýmissa sérréttinda samkvæmt lögum í Ísrael. Auk undanþágu frá samræmdri námsskrá má þar nefna undanþágu frá herskyldu.

Að undanförnu hefur komið til tals að breyta lögum í Ísrael til veraldlegra horfs. Ehud Barak forsætisráðherra hefur kynnt þær hugmyndir sem hina veraldlegu byltingu og voru þær mjög til umræðu áður en átök milli Ísraelsmanna og Palestínumanna brutust út í haust. Hin veraldlega bylting mundi meðal annars fela það í sér að borgaraleg hjónabönd yrðu leyfð og að sérréttindi haredim-gyðinga yrðu afnumin.

Heimildir:

Israel Religious Action Center

Adva Center. Information on Equality and Social Justice in Israel

The Jerusalem Post

Einnig var stuðst við munnlegar frásagnir bandarískra gyðinga.

Höfundur

Eyja Margrét Brynjarsdóttir

EMB

prófessor í heimspeki og hagnýtri siðfræði

Útgáfudagur

29.11.2000

Spyrjandi

Freyr Hermannsson

Efnisorð

Tilvísun

EMB. „Þurfa börn strangtrúaðra gyðinga ekki að læra stærðfræði?“ Vísindavefurinn, 29. nóvember 2000. Sótt 20. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=1193.

EMB. (2000, 29. nóvember). Þurfa börn strangtrúaðra gyðinga ekki að læra stærðfræði? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=1193

EMB. „Þurfa börn strangtrúaðra gyðinga ekki að læra stærðfræði?“ Vísindavefurinn. 29. nóv. 2000. Vefsíða. 20. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=1193>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Þurfa börn strangtrúaðra gyðinga ekki að læra stærðfræði?
Upphafleg spurning var svohljóðandi:

Þessi spurning vaknar hjá mér vegna greinar á forsíðu Morgunblaðsins 22. ágúst 2000. Þar kemur fram að börn strangtrúaðra gyðinga í Ísrael þurfa ekki að læra fög eins og stærðfræði. Hvað veldur?
Flestir gyðingar í heiminum eru búsettir í tveimur löndum, Ísrael og Bandaríkjunum. Langflest gyðingabörn í þessum löndum læra stærðfræði eins og önnur börn. Þetta á líka við um meirihluta þeirra barna sem alast upp sem strangtrúaðir gyðingar. Slíkir gyðingar reka marga virta háskóla, til dæmis Yeshiva-háskóla og Solomon Shechter-skólana í Bandaríkjunum sem frjálslyndari gyðingar sækja einnig og jafnvel nemendur sem ekki eru gyðingar vegna þess mikla álits sem fólk hefur á þeirri menntun sem þar fer fram. Það gefur auga leið að ekkert skortir á stærðfræðikennslu þar.

Helsti munurinn á allflestum skólum strangtrúaðra gyðinga og öðrum skólum felst í fastmótuðum hugmyndum um mismunandi hlutverk kynjanna og samskipti þeirra, sem og reglum um klæðaburð og að sjálfsögðu fræðslu í gyðinglegum fræðum. Til dæmis er yfirleitt lögð áhersla á að stúlkur læri matreiðslu og önnur heimilisstörf. Frá 13 ára aldri gilda strangar reglur um samskipti kynjanna hjá strangtrúuðum gyðingum og því eru stelpur og strákar ekki saman í skóla eftir að þeim aldri er náð. Að öðru leyti hljóta þessi börn svipaða menntun og önnur.

Undantekning frá þessu eru hinir strangtrúuðustu meðal strangtrúaðra, eða þeir sem nefnast haredim. Meðal þessa hóps þekkist það að drengir séu sendir í sérstaka skóla þar sem námsefnið er svo til eingöngu byggt á helgiritum gyðinga. Nemendur í slíkum skólum hljóta ekki kennslu í greinum á borð við stærðfræði og ensku. Erfitt er að meta nákvæmlega hve margir það eru sem verða á þennan hátt af hefðbundnu námi, en samkvæmt áætlunum ísraelska menntamálaráðuneytisins eru þetta líklega kringum 5% drengja þar í landi. Haredim-gyðingar njóta ýmissa sérréttinda samkvæmt lögum í Ísrael. Auk undanþágu frá samræmdri námsskrá má þar nefna undanþágu frá herskyldu.

Að undanförnu hefur komið til tals að breyta lögum í Ísrael til veraldlegra horfs. Ehud Barak forsætisráðherra hefur kynnt þær hugmyndir sem hina veraldlegu byltingu og voru þær mjög til umræðu áður en átök milli Ísraelsmanna og Palestínumanna brutust út í haust. Hin veraldlega bylting mundi meðal annars fela það í sér að borgaraleg hjónabönd yrðu leyfð og að sérréttindi haredim-gyðinga yrðu afnumin.

Heimildir:

Israel Religious Action Center

Adva Center. Information on Equality and Social Justice in Israel

The Jerusalem Post

Einnig var stuðst við munnlegar frásagnir bandarískra gyðinga.

...