Sólin Sólin Rís 03:21 • sest 23:42 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:50 • Síðdegis: 17:19 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:35 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 03:21 • sest 23:42 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:50 • Síðdegis: 17:19 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:57 • Síðdegis: 23:35 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Hugvísindi Málvísindi: íslensk Er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?

Flokkun:

16.8.2012
Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Nafnorðið forkunn merkir ‛ágæti, snilld’ og í eldra máli einnig ‛löngun, þrá’. Eignarfallið forkunnar- er notað sem áhersluliður lýsingarorða, langoftast í jákvæðri merkingu. Dæmi: forkunnarfagur, forkunnarfríður, forkunnarglaður, forkunnargóður og mörg fleiri.

Eignarfallið forkunnar- er notað sem áhersluliður lýsingarorða, langoftast í jákvæðri merkingu, til dæmis forkunnarfagur

Í Ritmálssafni Orðabókar Háskólans eru einnig tvö dæmi um neikvæða herðandi merkingu. Þau eru: forkunnaraumlegur og forkunnarskammir. Bæði eru frá síðari hluta 19. aldar. Eftir þeim að dæma virðast menn hafa getað skilið herðandi merkinguna sem ‛mikið af einhverju’. Forliðurinn er ekki eins virkur nú eins og hann var á 19. og 20. öld en af því sem á undan er komið er alveg hugsanlegt að einhver geti talað um forkunnarljótan mann ef sá hinn sami er afar ófríður.

Mynd:

Spurningin í heild sinni hljóðaði svo:
Hvaða forkunn er þetta hjá þeim sem eru forkunnarfagrir og er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

16.8.2012

Síðast uppfært

24.10.2022

Spyrjandi

María Rúnarsdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?“ Vísindavefurinn, 16. ágúst 2012, sótt 8. júlí 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=15232.

Guðrún Kvaran. (2012, 16. ágúst). Er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=15232

Guðrún Kvaran. „Er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?“ Vísindavefurinn. 16. ágú. 2012. Vefsíða. 8. júl. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=15232>.

Chicago | APA | MLA

Tengd svör

Skoða öll nýjustu svörin

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?
Nafnorðið forkunn merkir ‛ágæti, snilld’ og í eldra máli einnig ‛löngun, þrá’. Eignarfallið forkunnar- er notað sem áhersluliður lýsingarorða, langoftast í jákvæðri merkingu. Dæmi: forkunnarfagur, forkunnarfríður, forkunnarglaður, forkunnargóður og mörg fleiri.

Eignarfallið forkunnar- er notað sem áhersluliður lýsingarorða, langoftast í jákvæðri merkingu, til dæmis forkunnarfagur

Í Ritmálssafni Orðabókar Háskólans eru einnig tvö dæmi um neikvæða herðandi merkingu. Þau eru: forkunnaraumlegur og forkunnarskammir. Bæði eru frá síðari hluta 19. aldar. Eftir þeim að dæma virðast menn hafa getað skilið herðandi merkinguna sem ‛mikið af einhverju’. Forliðurinn er ekki eins virkur nú eins og hann var á 19. og 20. öld en af því sem á undan er komið er alveg hugsanlegt að einhver geti talað um forkunnarljótan mann ef sá hinn sami er afar ófríður.

Mynd:

Spurningin í heild sinni hljóðaði svo:
Hvaða forkunn er þetta hjá þeim sem eru forkunnarfagrir og er hægt að nota forliðinn forkunn til að lýsa hlutum á neikvæðan hátt, til dæmis forkunnarljótur?
...