Sólin Sólin Rís 05:15 • sest 21:38 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:18 • Sest 04:30 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:36 • Síðdegis: 19:53 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:39 • Síðdegis: 13:42 í Reykjavík
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Af hverju er orðið skynjun dregið?

Guðrún Kvaran

Orðið skynjun er svokallað sagnarnafnorð leitt af sögninni að skynja 'verða var við, athuga' með viðskeytinu -un, en sagnarnafnorð eru heiti þeirrar athafnar sem í sögninni felst. Skynjun er því 'það að skynja' eins og skemmtun er 'það að skemmta', skipun 'það að skipa', verslun 'það að versla' og svo framvegis.

Skynjun er ekki gamalt orð í málinu. Elstu dæmi Orðabókar Háskólans eru frá síðari hluta 19. aldar. Sögnin skynja er aftur nafnleidd, það er hún er leidd af nafnorðinu skyn 'skynjunarhæfileiki; vit, skilningur, þekking ...'. Það orð er samnorrænt, það er til i öllum Norðurlandamálum: færeyska skyn, nýnorska skyn, sænska skön, danska skøn í merkingunni 'skoðun, skilningur'.

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

20.2.2002

Spyrjandi

Tómas Á. Jónasson, fæddur 1985

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Af hverju er orðið skynjun dregið?“ Vísindavefurinn, 20. febrúar 2002. Sótt 26. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=2128.

Guðrún Kvaran. (2002, 20. febrúar). Af hverju er orðið skynjun dregið? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=2128

Guðrún Kvaran. „Af hverju er orðið skynjun dregið?“ Vísindavefurinn. 20. feb. 2002. Vefsíða. 26. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=2128>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Af hverju er orðið skynjun dregið?
Orðið skynjun er svokallað sagnarnafnorð leitt af sögninni að skynja 'verða var við, athuga' með viðskeytinu -un, en sagnarnafnorð eru heiti þeirrar athafnar sem í sögninni felst. Skynjun er því 'það að skynja' eins og skemmtun er 'það að skemmta', skipun 'það að skipa', verslun 'það að versla' og svo framvegis.

Skynjun er ekki gamalt orð í málinu. Elstu dæmi Orðabókar Háskólans eru frá síðari hluta 19. aldar. Sögnin skynja er aftur nafnleidd, það er hún er leidd af nafnorðinu skyn 'skynjunarhæfileiki; vit, skilningur, þekking ...'. Það orð er samnorrænt, það er til i öllum Norðurlandamálum: færeyska skyn, nýnorska skyn, sænska skön, danska skøn í merkingunni 'skoðun, skilningur'.

...