Sólin Sólin Rís 05:12 • sest 21:41 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:09 • Síðdegis: 20:27 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:12 • Síðdegis: 14:14 í Reykjavík
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Hvaðan er orðatiltækið að vera í essinu sínu upprunnið? Hvaða ess er átt við?

Guðrún Kvaran

Orðasambandið að vera í essinu sínu, 'vera mjög vel fyrir kallaður, vera upprifinn' er fengið að láni úr dönsku, at være i sit es. Sama orðasamband er einnig til í þýsku, in seinem Esse sein.

Hvorugkynsorðið ess er þekkt í málinu allt frá því á 17. öld í merkingunni 'gott ástand'. Es í dönsku er talið eiga rætur að rekja til frönsku aise 'vellíðan'og orðasambandsins être à son aise 'líða vel, vera hress'. Ef rétt er þá má benda á að aise er sama og enska ease 'þægindi'.

Ásgeir Blöndal Magnússon tengir ess við miðaldalatínu esse 'vera, ástand' (Íslensk orðsifjabók 1989:157) en fyrrnefnda tilgátan er sennilegri.



Skoðið einnig svör sama höfundar við eftirfarandi spurningum

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

20.8.2002

Spyrjandi

Elín Stefánsdóttir

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvaðan er orðatiltækið að vera í essinu sínu upprunnið? Hvaða ess er átt við?“ Vísindavefurinn, 20. ágúst 2002. Sótt 27. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=2657.

Guðrún Kvaran. (2002, 20. ágúst). Hvaðan er orðatiltækið að vera í essinu sínu upprunnið? Hvaða ess er átt við? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=2657

Guðrún Kvaran. „Hvaðan er orðatiltækið að vera í essinu sínu upprunnið? Hvaða ess er átt við?“ Vísindavefurinn. 20. ágú. 2002. Vefsíða. 27. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=2657>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvaðan er orðatiltækið að vera í essinu sínu upprunnið? Hvaða ess er átt við?
Orðasambandið að vera í essinu sínu, 'vera mjög vel fyrir kallaður, vera upprifinn' er fengið að láni úr dönsku, at være i sit es. Sama orðasamband er einnig til í þýsku, in seinem Esse sein.

Hvorugkynsorðið ess er þekkt í málinu allt frá því á 17. öld í merkingunni 'gott ástand'. Es í dönsku er talið eiga rætur að rekja til frönsku aise 'vellíðan'og orðasambandsins être à son aise 'líða vel, vera hress'. Ef rétt er þá má benda á að aise er sama og enska ease 'þægindi'.

Ásgeir Blöndal Magnússon tengir ess við miðaldalatínu esse 'vera, ástand' (Íslensk orðsifjabók 1989:157) en fyrrnefnda tilgátan er sennilegri.



Skoðið einnig svör sama höfundar við eftirfarandi spurningum...