Sólin Sólin Rís 11:04 • sest 15:36 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:26 • Sest 25:18 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 11:34 • Síðdegis: 24:14 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 05:07 • Síðdegis: 18:03 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 11:04 • sest 15:36 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 14:26 • Sest 25:18 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 11:34 • Síðdegis: 24:14 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 05:07 • Síðdegis: 18:03 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvert er mikilvægi þörunga fyrir lífríki jarðar?

Jón Már Halldórsson

Þörungar gegna afar mikilvægu hlutverki fyrir vistkerfi sjávar. Vistfræðileg staða þeirra er sambærileg við gróður á þurrlendi. Frumframleiðsla sjávar fer að mestu leyti fram meðal þörunga. Á þessu fyrsta fæðuþrepi er orka sólarinnar beisluð og þaðan berst hún upp eftir fæðukeðjunni.

Dæmi um fæðuþrep í hafinu við Ísland gæti verið á þessa leið: Sviflægir þörungar eru étnir af smásæjum sviflægum krabbadýrum, til dæmis ljósátu, sem er mikilvæg fæða margra fiskitegunda svo sem loðnu, en loðnan er mikilvæg fæða þorsksins, sérstaklega þorska á ákveðnu stærðarbili eða frá 20-70 cm á lengd. Ýmis stærri dýr og spendýr, þar á meðal maðurinn, éta svo þorskinn eins og kunnugt er.

Reyndar er réttara að kalla fæðukeðjuna frekar fæðuvef þar sem um mjög flókin fæðutengsl er að ræða hjá fjölmörgum lífverum, samanber til dæmis að aðrir þorskar eru umtalsverður hluti fæðunnar hjá hverjum þorski um sig.



Á vorin kemur yfirleitt svokallaður toppur í svifþörungaflóruna umhverfis landið og þá tekur allt vistkerfið kipp. Ef afkomubrestur verður hins vegar hjá þörungum þá minnkar fæða allra dýra í hafinu. Nýliðun bregst hjá fjölda dýrategunda, svo sem meðal krabbadýra, og það sama gildir um nýliðun þorsks og annarra nytjastofna í hafinu. Heildarframleiðni vistkerfis sjávar dregst saman og það skilar sér strax í minni verðmætasköpun íslensks sjávarútvegs sem er langmikilvægasta einstaka atvinnugreinin á Íslandi. Ef slíkt ástand í hafinu yrði til langframa mætti þess vegna búast við samdrætti og kreppu í efnhagslífinu.

[Viðbót ritstjóra:] Lesandinn sér væntanlega í hendi sér að áhrif þörungaskorts á dýralífið í sjónum eru svipuð því sem gerist á landi ef afturkippur kemur í gróður eða aðgang landdýra að honum til að mynda við jarðbönn. Sömuleiðis hefur það lengst af valdið erfiðleikum í húsdýrahaldi ef illa heyjast hér á norðurslóð. Ýjað var að þessari hliðstæðu í upphafi svarsins.

Mynd af þörungum: Guillaume (and Jennifer) Dargaud's website - Antarctic Experience

Mynd af fæðukeðju: USGS

Höfundur

Jón Már Halldórsson

líffræðingur

Útgáfudagur

19.9.2002

Spyrjandi

Erla Björk Hjaltadóttir

Tilvísun

Jón Már Halldórsson. „Hvert er mikilvægi þörunga fyrir lífríki jarðar?“ Vísindavefurinn, 19. september 2002, sótt 8. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=2724.

Jón Már Halldórsson. (2002, 19. september). Hvert er mikilvægi þörunga fyrir lífríki jarðar? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=2724

Jón Már Halldórsson. „Hvert er mikilvægi þörunga fyrir lífríki jarðar?“ Vísindavefurinn. 19. sep. 2002. Vefsíða. 8. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=2724>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvert er mikilvægi þörunga fyrir lífríki jarðar?
Þörungar gegna afar mikilvægu hlutverki fyrir vistkerfi sjávar. Vistfræðileg staða þeirra er sambærileg við gróður á þurrlendi. Frumframleiðsla sjávar fer að mestu leyti fram meðal þörunga. Á þessu fyrsta fæðuþrepi er orka sólarinnar beisluð og þaðan berst hún upp eftir fæðukeðjunni.

Dæmi um fæðuþrep í hafinu við Ísland gæti verið á þessa leið: Sviflægir þörungar eru étnir af smásæjum sviflægum krabbadýrum, til dæmis ljósátu, sem er mikilvæg fæða margra fiskitegunda svo sem loðnu, en loðnan er mikilvæg fæða þorsksins, sérstaklega þorska á ákveðnu stærðarbili eða frá 20-70 cm á lengd. Ýmis stærri dýr og spendýr, þar á meðal maðurinn, éta svo þorskinn eins og kunnugt er.

Reyndar er réttara að kalla fæðukeðjuna frekar fæðuvef þar sem um mjög flókin fæðutengsl er að ræða hjá fjölmörgum lífverum, samanber til dæmis að aðrir þorskar eru umtalsverður hluti fæðunnar hjá hverjum þorski um sig.



Á vorin kemur yfirleitt svokallaður toppur í svifþörungaflóruna umhverfis landið og þá tekur allt vistkerfið kipp. Ef afkomubrestur verður hins vegar hjá þörungum þá minnkar fæða allra dýra í hafinu. Nýliðun bregst hjá fjölda dýrategunda, svo sem meðal krabbadýra, og það sama gildir um nýliðun þorsks og annarra nytjastofna í hafinu. Heildarframleiðni vistkerfis sjávar dregst saman og það skilar sér strax í minni verðmætasköpun íslensks sjávarútvegs sem er langmikilvægasta einstaka atvinnugreinin á Íslandi. Ef slíkt ástand í hafinu yrði til langframa mætti þess vegna búast við samdrætti og kreppu í efnhagslífinu.

[Viðbót ritstjóra:] Lesandinn sér væntanlega í hendi sér að áhrif þörungaskorts á dýralífið í sjónum eru svipuð því sem gerist á landi ef afturkippur kemur í gróður eða aðgang landdýra að honum til að mynda við jarðbönn. Sömuleiðis hefur það lengst af valdið erfiðleikum í húsdýrahaldi ef illa heyjast hér á norðurslóð. Ýjað var að þessari hliðstæðu í upphafi svarsins.

Mynd af þörungum: Guillaume (and Jennifer) Dargaud's website - Antarctic Experience

Mynd af fæðukeðju: USGS...