Mig hefur alltaf langað að vita hvort það væru einhver veður á norðurpólnum? Er bara frost og logn en aldrei vindur? Af hverju myndast allur þessi ís?Ólíkt því sem er á suðurskauti jarðar er ekkert meginland á norðurheimskautinu, heldur haf sem þakið er ís allan ársins hring. Engar veðurathuganir eru á heimskautinu sjálfu, en sjálfvirkar veðurstöðvar eru á víð og dreif um ísinn sem þekur Norður-Íshafið og senda þær fréttir af lofthita og loftþrýstingi nokkrum sinnum á dag. Á norðurslóðum hafa varmaskipti milli hafs og lofts mikil áhrif á veðurfar. Ísinn sem þekur Norður-Íshafið kemur að mestu í veg fyrir að sjórinn hiti andrúmsloftið og hitafar er þess vegna líkt því sem er á meginlöndum, en það einkennist af miklum hitamun vetrar og sumars. Yfir kaldasta tíma ársins lætur nærri að meðalhiti á norðurheimskautinu sé um -35oC, en um hásumarið nær meðalhitinn upp undir frostmark. Í ljósi þessa fimbulkulda er ekki að undra þótt yfirborð hafsins sé að langmestu leyti frosið allan ársins hring. Ísland er í norðurjaðri vestanvindabeltisins og í því belti er mikill lægðagangur. Lægðunum tengist úrkoma og vindur. Á norðurheimskautinu eru lægðir mun fátíðari og grynnri en við Ísland. Vindur er því að jafnaði hægari en við Ísland, einkum að vetrarlagi þegar lægðir eru tíðar og djúpar í vestanvindabeltinu. Úrkoma í Norður-íshafinu er líka lítil, ekki nema um tíundi hluti þeirrar úrkomu sem mælist á láglendi á sunnanverðu Íslandi. Skýjahula er líka að jafnaði minni yfir norðurheimskautinu en á okkar slóðum. Af þessu má álykta að heimskautanóttin þarf ekki að vera svo ýkja dimm þó að hún sé löng, því að oft nýtur birtu frá tungli, stjörnum eða norðurljósum sem endurvarpast frá ísnum.
Hvernig er veðurfar á norðurpólnum og hvers vegna er þar svona mikill ís?
Útgáfudagur
24.3.2000
Spyrjandi
Samúel Torfi Pétursson
Tilvísun
Haraldur Ólafsson. „Hvernig er veðurfar á norðurpólnum og hvers vegna er þar svona mikill ís?“ Vísindavefurinn, 24. mars 2000, sótt 14. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=286.
Haraldur Ólafsson. (2000, 24. mars). Hvernig er veðurfar á norðurpólnum og hvers vegna er þar svona mikill ís? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=286
Haraldur Ólafsson. „Hvernig er veðurfar á norðurpólnum og hvers vegna er þar svona mikill ís?“ Vísindavefurinn. 24. mar. 2000. Vefsíða. 14. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=286>.