Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Eins og getið er um í svari sömu höfunda við spurningunni Af hverju er leir við hveri mismunandi á litinn? eru helstu lofttegundirnar sem streyma upp á háhitasvæðum koltvísýringur og brennisteinsvetni, og á vissum svæðum einnig vetni. Tvær þær fyrrnefndu eru þyngri en andrúmsloftið og hafa því tilhneigingu til þess að setjast í lægðir í kyrru veðri.
Hveravellir.
Brennisteinsvetnið er mjög varhugavert. Það er litlaus lofttegund með óþægilega lykt og flokkast undir eitraðar lofttegundir. Það er auk þess eldfimt.
Eituráhrif brennisteinsvetnis eru eftirfarandi (ppm=milljónustu hlutar):
0,01-0,3 ppm
Lyktarmörk, lykt af lofttegundinni fer að finnast
0,3 ppm
Getur valdið ógleði og höfuðverk, lykt greinileg
0,1-0,7 ppm
Lyktarskyn minnkar
0,7-7,0 ppm
Erting í augum og þreyta
2,7-5,3 ppm
Lykt óþægileg og nokkuð sterk
10-15 ppm
Mengunarmörk Vinnueftirlitsins
10-20 ppm
Ertandi áhrif á augu
20-33 ppm
Lykt sterk en ekki óþolandi
50-100 ppm
Alvarlegur augnskaði, lyktarskyn hverfur á fáum mínútum
150-250 ppm
Lyktarskyn lamast
300-500 ppm
Lungnabjúgur, lífshættulegt ástand
500-1000 ppm
Sterk áhrif á taugakerfi, öndunarlömun
1000-2000 ppm
Maður hnígur samstundir niður, öndunarlömun
(Heimild töflu: Einar Gunnlaugsson)
Koltvísýringur telst ekki eitraður, en hafi hann safnast fyrir í lægð og rutt í burtu súrefni andrúmslofts veldur hann köfnun og er því varhugaverður þar sem hann er lyktarlaus.
Vetni telst heldur ekki eitrað en er mjög eldfimt og á einstöku stað getur hlutfall þess í jarðhitagasi orðið svo hátt að sprengihætta er af.
Mynd:
Guðmundur Pálmason (1928-2004) og Halldór Ármannsson. „Geta lofttegundir sem gufa upp af hveraleir verið skaðlegar?“ Vísindavefurinn, 4. desember 2002, sótt 15. október 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=2935.
Guðmundur Pálmason (1928-2004) og Halldór Ármannsson. (2002, 4. desember). Geta lofttegundir sem gufa upp af hveraleir verið skaðlegar? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=2935
Guðmundur Pálmason (1928-2004) og Halldór Ármannsson. „Geta lofttegundir sem gufa upp af hveraleir verið skaðlegar?“ Vísindavefurinn. 4. des. 2002. Vefsíða. 15. okt. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=2935>.