Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

Geta lofttegundir sem gufa upp af hveraleir verið skaðlegar?

Eins og getið er um í svari sömu höfunda við spurningunni Af hverju er leir við hveri mismunandi á litinn? eru helstu lofttegundirnar sem streyma upp á háhitasvæðum koltvísýringur og brennisteinsvetni, og á vissum svæðum einnig vetni. Tvær þær fyrrnefndu eru þyngri en andrúmsloftið og hafa því tilhneigingu til þess að setjast í lægðir í kyrru veðri.

Brennisteinsvetnið er mjög varhugavert. Það er litlaus lofttegund með óþægilega lykt og flokkast undir eitraðar lofttegundir. Það er auk þess eldfimt.

Eituráhrif brennisteinsvetnis eru eftirfarandi (ppm=milljónustu hlutar):

0,01-0,3 ppm	Lyktarmörk, lykt af lofttegundinni fer að finnast
0,3 ppm	Getur valdið ógleði og höfuðverk, lykt greinileg
0,1-0,7 ppm	Lyktarskyn minnkar
0,7-7,0 ppm	Erting í augum og þreyta
2,7-5,3 ppm	Lykt óþægileg og nokkuð sterk
10-15 ppm	Mengunarmörk Vinnueftirlitsins
10-20 ppm	Ertandi áhrif á augu
20-33 ppm	Lykt sterk en ekki óþolandi
50-100 ppm	Alvarlegur augnskaði, lyktarskyn hverfur á fáum mínútum
150-250 ppm	Lyktarskyn lamast
300-500 ppm	Lungnabjúgur, lífshættulegt ástand
500-1000 ppm	Sterk áhrif á taugakerfi, öndunarlömun
1000-2000 ppm	Maður hnígur samstundir niður, öndunarlömun

(Heimild töflu: Einar Gunnlaugsson)

Koltvísýringur telst ekki eitraður, en hafi hann safnast fyrir í lægð og rutt í burtu súrefni andrúmslofts veldur hann köfnun og er því varhugaverður þar sem hann er lyktarlaus.

Vetni telst heldur ekki eitrað en er mjög eldfimt og á einstöku stað getur hlutfall þess í jarðhitagasi orðið svo hátt að sprengihætta er af.

Mynd: University of Wisconsin-Madison