Sólin Sólin Rís 09:54 • sest 16:29 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 15:39 • Sest 07:41 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:44 • Síðdegis: 17:03 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 11:01 • Síðdegis: 23:18 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 09:54 • sest 16:29 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 15:39 • Sest 07:41 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:44 • Síðdegis: 17:03 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 11:01 • Síðdegis: 23:18 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Er hægt að benda á ákveðna stjörnu sem hefur plánetu á braut um sig?

Gunnar Þór Magnússon

Fyrsta plánetan sem fannst á braut um aðra stjörnu en sólina var 47 Ursa Majoris b. Hún uppgötvaðist árið 1996. Síðan þá hafa stjörnufræðingar fundið rúmlega 300 plánetur utan okkar sólkerfis og með betri aðferðum finnast fleiri og fleiri plánetur á hverju ári.



Teikning listamanns af sólkerfinu 55 Capri, sem er eitt þeirra sem plánetur hafa fundist í.

Þrátt fyrir að búið sé að finna um 300 stjörnur sem plánetur eru á braut um, þá er ekki víst að allar þessar stjörnur sjáist frá þéttbýlum svæðum vegna ljósmengunar. Einnig er rétt að hafa í huga að leikmenn geta átt í erfiðleikum með að finna tiltekna stjörnu á himninum. Til að það sé hægt þarf stjarnan helst að vera það björt að hún sjáist með berum augum og einnig þarf hún að vera nálægt einhverjum stjörnumerkjum eða öðrum kennileitum til þess að hægt sé að "benda" á hana. Þessi skilyrði stytta talsvert listann yfir stjörnukerfi sem koma til greina.

Árið 2006 staðfestu stjörnufræðingar að það er pláneta á braut um stjörnuna Pollux, sem er appelsínugulur risi í um 34ra ljósára fjarlægð frá jörðu. Pollux er skærasta stjarnan í stjörnumerkinu Tvíburunum. Plánetan á braut um stjörnuna er kölluð Pollux b, og er hún gasrisi líkt og Júpíter og Satúrnus. Pollux b er rúmlega tvisvar sinnum massameiri en Júpíter, það tekur hana um 1,6 ár að fara hringinn í kringum stjörnuna sína, og hún er álíka langt frá stjörnunni sinni og Mars er frá sólinni þegar Mars er hvað lengst í burtu.

Stjörnukort sem gagnast til að finna Tvíburana og Pollux. Smellið á myndina til að sjá stærri útgáfu af henni.

Til að finna Pollux á næturhimninum er best að fara aðeins út fyrir vel lýst svæði til að draga úr ljósmengun; á höfuðborgarsvæðinu hentar ágætlega að fara út í Kaldársel eða aðeins út fyrir Rauðavatn. Fyrst er ágætt að finna stjörnumerkið sem Pollux er í, en Tvíburarnir eru mitt á milli vel þekktu stjörnumerkjanna Karlsvagnsins og Óríons, og Pollux er svo neðri og vinstri stjarnan í Tvíburunum.

Áhugamenn um stjörnuskoðun ættu að skoða Stjörnufræðivefinn, en þar má bæði finna ýmsan fróðleik um stjörnurnar og ábendingar um stjörnuskoðun. Einnig er vert að benda á vefsíðu Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness, sem býður bæði upp á námskeið um stjörnuskoðun og aðstöðu til stjörnuskoðunar.

Tengt efni á Vísindavefnum:

Heimildir, myndir og ítarefni:

Upprunalega var spurt:

Er hægt á stjörnubjartri nóttu að benda á ákveðna stjörnu (hér á norðurhveli) og segja að þarna sé sól með plánetu sem stjörnufræðingar hafa fundið? Leiðbeiningar óskast líka um hvernig þægilegast væri að finna hana (sbr. Stóri-Björn til að finna pólstjörnuna).

Höfundur

Gunnar Þór Magnússon

stærðfræðingur

Útgáfudagur

23.10.2009

Spyrjandi

Jónas Valdimarsson

Tilvísun

Gunnar Þór Magnússon. „Er hægt að benda á ákveðna stjörnu sem hefur plánetu á braut um sig?“ Vísindavefurinn, 23. október 2009, sótt 14. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=29473.

Gunnar Þór Magnússon. (2009, 23. október). Er hægt að benda á ákveðna stjörnu sem hefur plánetu á braut um sig? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=29473

Gunnar Þór Magnússon. „Er hægt að benda á ákveðna stjörnu sem hefur plánetu á braut um sig?“ Vísindavefurinn. 23. okt. 2009. Vefsíða. 14. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=29473>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Er hægt að benda á ákveðna stjörnu sem hefur plánetu á braut um sig?
Fyrsta plánetan sem fannst á braut um aðra stjörnu en sólina var 47 Ursa Majoris b. Hún uppgötvaðist árið 1996. Síðan þá hafa stjörnufræðingar fundið rúmlega 300 plánetur utan okkar sólkerfis og með betri aðferðum finnast fleiri og fleiri plánetur á hverju ári.



Teikning listamanns af sólkerfinu 55 Capri, sem er eitt þeirra sem plánetur hafa fundist í.

Þrátt fyrir að búið sé að finna um 300 stjörnur sem plánetur eru á braut um, þá er ekki víst að allar þessar stjörnur sjáist frá þéttbýlum svæðum vegna ljósmengunar. Einnig er rétt að hafa í huga að leikmenn geta átt í erfiðleikum með að finna tiltekna stjörnu á himninum. Til að það sé hægt þarf stjarnan helst að vera það björt að hún sjáist með berum augum og einnig þarf hún að vera nálægt einhverjum stjörnumerkjum eða öðrum kennileitum til þess að hægt sé að "benda" á hana. Þessi skilyrði stytta talsvert listann yfir stjörnukerfi sem koma til greina.

Árið 2006 staðfestu stjörnufræðingar að það er pláneta á braut um stjörnuna Pollux, sem er appelsínugulur risi í um 34ra ljósára fjarlægð frá jörðu. Pollux er skærasta stjarnan í stjörnumerkinu Tvíburunum. Plánetan á braut um stjörnuna er kölluð Pollux b, og er hún gasrisi líkt og Júpíter og Satúrnus. Pollux b er rúmlega tvisvar sinnum massameiri en Júpíter, það tekur hana um 1,6 ár að fara hringinn í kringum stjörnuna sína, og hún er álíka langt frá stjörnunni sinni og Mars er frá sólinni þegar Mars er hvað lengst í burtu.

Stjörnukort sem gagnast til að finna Tvíburana og Pollux. Smellið á myndina til að sjá stærri útgáfu af henni.

Til að finna Pollux á næturhimninum er best að fara aðeins út fyrir vel lýst svæði til að draga úr ljósmengun; á höfuðborgarsvæðinu hentar ágætlega að fara út í Kaldársel eða aðeins út fyrir Rauðavatn. Fyrst er ágætt að finna stjörnumerkið sem Pollux er í, en Tvíburarnir eru mitt á milli vel þekktu stjörnumerkjanna Karlsvagnsins og Óríons, og Pollux er svo neðri og vinstri stjarnan í Tvíburunum.

Áhugamenn um stjörnuskoðun ættu að skoða Stjörnufræðivefinn, en þar má bæði finna ýmsan fróðleik um stjörnurnar og ábendingar um stjörnuskoðun. Einnig er vert að benda á vefsíðu Stjörnuskoðunarfélags Seltjarnarness, sem býður bæði upp á námskeið um stjörnuskoðun og aðstöðu til stjörnuskoðunar.

Tengt efni á Vísindavefnum:

Heimildir, myndir og ítarefni:

Upprunalega var spurt:

Er hægt á stjörnubjartri nóttu að benda á ákveðna stjörnu (hér á norðurhveli) og segja að þarna sé sól með plánetu sem stjörnufræðingar hafa fundið? Leiðbeiningar óskast líka um hvernig þægilegast væri að finna hana (sbr. Stóri-Björn til að finna pólstjörnuna).
...