Sólin Sólin Rís 02:56 • sest 24:01 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 02:20 • Sest 07:24 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:57 • Síðdegis: 21:18 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:58 • Síðdegis: 14:57 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 02:56 • sest 24:01 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 02:20 • Sest 07:24 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:57 • Síðdegis: 21:18 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:58 • Síðdegis: 14:57 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=
Forsíða Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: almennt Af hverju er lífið til?

Flokkun:

17.3.2004
Náttúruvísindi og verkfræði Lífvísindi: almennt

Af hverju er lífið til?

ÞV (1940-2025)

Sums staðar í náttúrunni eru aðstæður þannig að mikið verður til af nýjum efnum. Þannig geta myndast efnasúpur með mörgum frumefnum í og þar myndast í sífellu nýjar og nýjar sameindir, það er að segja ný efnasambönd. Þessi efnasmíð örvast enn frekar til dæmis ef eldingar eru algengar á staðnum og önnur náttúruöfl hjálpa til með hagstæðum hætti.

Einhvern tímann kemur kannski að því að það myndast sameindir sem hafa þann eiginleika að mynda eins konar afrit af sjálfum sér úr efnunum í súpunni. Afritin mynda síðan ný afrit og svo framvegis: Boltinn heldur áfram að velta. Eftir að þetta byrjar að gerast, getur það haldið áfram endalaust. Svo verða kannski breytingar á sameindunum, sumar í þá átt að nýju sameindirnar verða enn þá varanlegri en hinar. Þeim fjölgar þá örar og þær taka yfirhöndina í súpunni. Þetta kallast þróun og um hana er fjallað í þróunarkenningu Darwins sem er mjög skemmtileg, áhugaverð og skilvirk vísindakenning. Þróunin er einmitt eitt megineinkenni lífsins; um leið og þróun hefst getum við sagt að nú sé líf orðið til!

Þetta er í grófum dráttum ein mynd af því hvernig þetta hefði getað gerst, en við vitum samt ekki nákvæmlega hvað gerðist. Til dæmis getur verið að lífið á jörðinni hafi borist þangað utan úr geimnum en þá getum við auðvitað haldið áfram að spyrja: Hvernig varð það þá til þar? - og þá mundum við líklega svara eitthvað á þá leið sem lýst var hér á undan.

Höfundur

Þorsteinn Vilhjálmsson (1940-2025)

ÞV (1940-2025)

prófessor emeritus, ritstjóri Vísindavefsins 2000-2010 og ritstjóri Evrópuvefsins 2011

Útgáfudagur

17.3.2004

Spyrjandi

Pedro Hrafn Martinez, f. 1994

Efnisorð

Tilvísun

ÞV (1940-2025). „Af hverju er lífið til?“ Vísindavefurinn, 17. mars 2004, sótt 15. júní 2025, https://visindavefur.is/svar.php?id=4065.

ÞV (1940-2025). (2004, 17. mars). Af hverju er lífið til? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=4065

ÞV (1940-2025). „Af hverju er lífið til?“ Vísindavefurinn. 17. mar. 2004. Vefsíða. 15. jún. 2025. <https://visindavefur.is/svar.php?id=4065>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki

Senda grein til vinar

=

Af hverju er lífið til?
Sums staðar í náttúrunni eru aðstæður þannig að mikið verður til af nýjum efnum. Þannig geta myndast efnasúpur með mörgum frumefnum í og þar myndast í sífellu nýjar og nýjar sameindir, það er að segja ný efnasambönd. Þessi efnasmíð örvast enn frekar til dæmis ef eldingar eru algengar á staðnum og önnur náttúruöfl hjálpa til með hagstæðum hætti.

Einhvern tímann kemur kannski að því að það myndast sameindir sem hafa þann eiginleika að mynda eins konar afrit af sjálfum sér úr efnunum í súpunni. Afritin mynda síðan ný afrit og svo framvegis: Boltinn heldur áfram að velta. Eftir að þetta byrjar að gerast, getur það haldið áfram endalaust. Svo verða kannski breytingar á sameindunum, sumar í þá átt að nýju sameindirnar verða enn þá varanlegri en hinar. Þeim fjölgar þá örar og þær taka yfirhöndina í súpunni. Þetta kallast þróun og um hana er fjallað í þróunarkenningu Darwins sem er mjög skemmtileg, áhugaverð og skilvirk vísindakenning. Þróunin er einmitt eitt megineinkenni lífsins; um leið og þróun hefst getum við sagt að nú sé líf orðið til!

Þetta er í grófum dráttum ein mynd af því hvernig þetta hefði getað gerst, en við vitum samt ekki nákvæmlega hvað gerðist. Til dæmis getur verið að lífið á jörðinni hafi borist þangað utan úr geimnum en þá getum við auðvitað haldið áfram að spyrja: Hvernig varð það þá til þar? - og þá mundum við líklega svara eitthvað á þá leið sem lýst var hér á undan....