Sólin Sólin Rís 09:28 • sest 16:53 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:46 • Síðdegis: 21:10 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:29 • Síðdegis: 15:13 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 09:28 • sest 16:53 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 08:46 • Síðdegis: 21:10 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:29 • Síðdegis: 15:13 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvað er akrópólis og hvaða tilgangi þjónaði staðurinn hjá Grikkjum?

Jón Gunnar Þorsteinsson

Hér er einnig að finna svar við spurningunni:
Hvaða byggingar voru á Akrópólis í Aþenu og rústir hverra eru þar eftir?
Gríska orðið pólis hefur verið þýtt á íslensku sem 'borgríki' og orðið akrópólis merkir 'háborg' og er notað um víggirtar hæðir forngrískra borga.

Grískar borgir voru oft byggðar í hlíðum og frá hernaðarlegu sjónarmiði var skynsamlegt að efst væru varðar háborgir. Byggingar sem gegndu trúarlegu hlutverki stóðu einnig oft þar uppi því þá voru þær eins nálægt hinum grísku guðum og hægt var.



Akrópólis í Aþenu. Meyjarhofið (Parþenon) er lengst til hægri.

Þekktasta gríska háborgin er Akrópólis í Aþenu sem var helguð grísku gyðjunni Pallas Aþenu og byggð á síðari hluta 5. aldar f.Kr.

Á Akrópólis voru ýmsar byggingar. Peisistratos (d. 527 f.Kr.) sem var týranni (harðstjóri) í Aþenu hafði aðsetur þar. Á háborginni voru nokkur ölturu og fjölmargar styttur. Þær byggingar sem eftir standa nú á Akrópólis eru:
  • Hofhliðið.
  • Meyjarhofið. Nefnist einnig Parþenon en nafnið vísar til dýrkunar á Aþenu Parþenos sem merkir 'Aþena jómfrú'. Meyjarhofið var notað sem kirkja í fornkristni og á 15. öld var því breytt í mosku. Í stríði milli Tyrkja og Feneyinga á 17. öld var geymt púður í Parþenon og það skemmdist nokkuð í sprengingu árið 1687.
  • Erekþeion. Var hugsanlega var reist til heiðurs Erekþeifi konungi sem samkvæmt grískum goðsögum átti að hafa verið alinn upp af Aþenu.
  • Níkuhofið. Tileinkað Aþenu. Utan á hofinu eru lágmyndir af bardögum og atburðum úr lífi grísku guðanna.
Á síðunni Map of the Acropolis of Athens er hægt að skoða kort af byggingum á Akrópólis.

Heimildir og mynd:

Höfundur

Jón Gunnar Þorsteinsson

bókmenntafræðingur og ritstjóri Vísindavefsins

Útgáfudagur

8.7.2004

Spyrjandi

Halla Jónsdóttir, f. 1985
Guðrún Jónsdóttir, f. 1986

Tilvísun

Jón Gunnar Þorsteinsson. „Hvað er akrópólis og hvaða tilgangi þjónaði staðurinn hjá Grikkjum?“ Vísindavefurinn, 8. júlí 2004, sótt 6. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=4397.

Jón Gunnar Þorsteinsson. (2004, 8. júlí). Hvað er akrópólis og hvaða tilgangi þjónaði staðurinn hjá Grikkjum? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=4397

Jón Gunnar Þorsteinsson. „Hvað er akrópólis og hvaða tilgangi þjónaði staðurinn hjá Grikkjum?“ Vísindavefurinn. 8. júl. 2004. Vefsíða. 6. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=4397>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvað er akrópólis og hvaða tilgangi þjónaði staðurinn hjá Grikkjum?
Hér er einnig að finna svar við spurningunni:

Hvaða byggingar voru á Akrópólis í Aþenu og rústir hverra eru þar eftir?
Gríska orðið pólis hefur verið þýtt á íslensku sem 'borgríki' og orðið akrópólis merkir 'háborg' og er notað um víggirtar hæðir forngrískra borga.

Grískar borgir voru oft byggðar í hlíðum og frá hernaðarlegu sjónarmiði var skynsamlegt að efst væru varðar háborgir. Byggingar sem gegndu trúarlegu hlutverki stóðu einnig oft þar uppi því þá voru þær eins nálægt hinum grísku guðum og hægt var.



Akrópólis í Aþenu. Meyjarhofið (Parþenon) er lengst til hægri.

Þekktasta gríska háborgin er Akrópólis í Aþenu sem var helguð grísku gyðjunni Pallas Aþenu og byggð á síðari hluta 5. aldar f.Kr.

Á Akrópólis voru ýmsar byggingar. Peisistratos (d. 527 f.Kr.) sem var týranni (harðstjóri) í Aþenu hafði aðsetur þar. Á háborginni voru nokkur ölturu og fjölmargar styttur. Þær byggingar sem eftir standa nú á Akrópólis eru:
  • Hofhliðið.
  • Meyjarhofið. Nefnist einnig Parþenon en nafnið vísar til dýrkunar á Aþenu Parþenos sem merkir 'Aþena jómfrú'. Meyjarhofið var notað sem kirkja í fornkristni og á 15. öld var því breytt í mosku. Í stríði milli Tyrkja og Feneyinga á 17. öld var geymt púður í Parþenon og það skemmdist nokkuð í sprengingu árið 1687.
  • Erekþeion. Var hugsanlega var reist til heiðurs Erekþeifi konungi sem samkvæmt grískum goðsögum átti að hafa verið alinn upp af Aþenu.
  • Níkuhofið. Tileinkað Aþenu. Utan á hofinu eru lágmyndir af bardögum og atburðum úr lífi grísku guðanna.
Á síðunni Map of the Acropolis of Athens er hægt að skoða kort af byggingum á Akrópólis.

Heimildir og mynd:...