Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:51 • sest 21:06 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 09:47 • Sest 06:52 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 00:02 • Síðdegis: 12:48 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 06:36 • Síðdegis: 18:53 í Reykjavík
Visit the English version
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Flokkun:

Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvað þýðir að þegja þunnu hljóði og hvaðan er þetta orðatiltæki komið?

Guðrún Kvaran

Orðasambandið að þegja þunnu hljóði merkir 'segja ekki neitt en vera þó ósáttur með eitthvað'. Það er mjög gamalt í málinu og kemur m.a. fram í þessu erindi Hávamála:

Inn vari gestur,

er til verðar kemur,

þunnu hljóði þegir,

eyrum hlýðir,

en augum skoðar;

svá nýsisk fróðra hverr fyrir.

(Inn = hinn; verður = málsverður; svá = svo; hlýða = hlusta, nýsast = athuga gaumgæfilega, skyggnast um).

Hljóð getur merkt 'heyrn, hlust' og sú er merkingin í orðasambandinu. Sambandið þunnu hljóði stendur í þágufalli sem einnig er nefnt verkfærisfall. Það heiti kemur úr latínu þar sem sambærilegt samband nefnist ablativus instrumentalis (instrument = verkfæri). Merking verkfærisfalls er að 'gera eitthvað með einhverju'.

Þegja þunnu hljóði er því þannig hugsað að viðkomandi þegi með þunnu eyra eða hlust, það er að eyrað er nægilega þunnt til þess að hann geti heyrt vel og fylgst með.

Höfundur

Guðrún Kvaran

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

12.8.2004

Spyrjandi

Margrét Edda

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvað þýðir að þegja þunnu hljóði og hvaðan er þetta orðatiltæki komið?“ Vísindavefurinn, 12. ágúst 2004. Sótt 16. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=4458.

Guðrún Kvaran. (2004, 12. ágúst). Hvað þýðir að þegja þunnu hljóði og hvaðan er þetta orðatiltæki komið? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=4458

Guðrún Kvaran. „Hvað þýðir að þegja þunnu hljóði og hvaðan er þetta orðatiltæki komið?“ Vísindavefurinn. 12. ágú. 2004. Vefsíða. 16. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=4458>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvað þýðir að þegja þunnu hljóði og hvaðan er þetta orðatiltæki komið?
Orðasambandið að þegja þunnu hljóði merkir 'segja ekki neitt en vera þó ósáttur með eitthvað'. Það er mjög gamalt í málinu og kemur m.a. fram í þessu erindi Hávamála:

Inn vari gestur,

er til verðar kemur,

þunnu hljóði þegir,

eyrum hlýðir,

en augum skoðar;

svá nýsisk fróðra hverr fyrir.

(Inn = hinn; verður = málsverður; svá = svo; hlýða = hlusta, nýsast = athuga gaumgæfilega, skyggnast um).

Hljóð getur merkt 'heyrn, hlust' og sú er merkingin í orðasambandinu. Sambandið þunnu hljóði stendur í þágufalli sem einnig er nefnt verkfærisfall. Það heiti kemur úr latínu þar sem sambærilegt samband nefnist ablativus instrumentalis (instrument = verkfæri). Merking verkfærisfalls er að 'gera eitthvað með einhverju'.

Þegja þunnu hljóði er því þannig hugsað að viðkomandi þegi með þunnu eyra eða hlust, það er að eyrað er nægilega þunnt til þess að hann geti heyrt vel og fylgst með....