Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
ForsíðaHugvísindiörnefniKolbeinshaus var klettur sem nú er kominn undir Skúlagötuna. Hver er uppruni þessa örnefnis?
Ekki er vitað við hvaða Kolbein Kolbeinshaus er kenndur. Þórhallur Vilmundarson taldi að Kolbeinn gæti verið gamalt skers- eða klettsheiti, en sker með sama nafni er einnig til út af Bollagörðum á Seltjarnarnesi. Hann taldi sömuleiðis að orðið gæti verið skylt norsku kollbein í merkingunni ‘trénagli’ og kæmi sú merking vel heim við samsetninguna Kolbeinshaus, sem þá merkti ‘naglahaus’ (Grímnir I (1980), bls. 112-113). Ekkert verður fullyrt um þessa skýringu frekar.
Mannsnafnið Kolbeinn merkir líklega ‘svartfættur’ (samanber berbeinn ‘berfættur’). Það skýrir þó ekki nafnið Kolbeinshaus. Kolbeinn var algengt mannsnafn bæði hér á landi og í Noregi, einnig þekkt í Orkneyjum, þar sem er Kolbeinsey. Athyglisvert er að í Landnámabók er nefndur Kolbeinn klakkhöfði Atlason á Kolbeinsstöðum í Hnappadalssýslu (Íslensk fornrit I:99). Viðurnefnið klakkhöfði minnir á Kolbeinshausana að laginu til, merkir ‘klumphuvud’ (E.H. Lind, Norsk-isländska personbinamn (1920-21), dálki 202) en að öðru leyti er ekki auðvelt að sjá samhengið við Kolbeinshaus.
Aðeins gæti hvarflað að manni að Kolbeins-nafnið ætti við vætti, jafnvel kölska, sem styngi hausnum upp úr sjó, þó að ekki séu kunnar sagnir um það. Til samanburðar má nefna að nöfnin sá kolótti og kolbíldur voru höfð um kölska, en bíldur er (svört) drafna í andliti.
Svavar Sigmundsson. „Kolbeinshaus var klettur sem nú er kominn undir Skúlagötuna. Hver er uppruni þessa örnefnis?“ Vísindavefurinn, 16. ágúst 2005, sótt 15. október 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=5200.
Svavar Sigmundsson. (2005, 16. ágúst). Kolbeinshaus var klettur sem nú er kominn undir Skúlagötuna. Hver er uppruni þessa örnefnis? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=5200
Svavar Sigmundsson. „Kolbeinshaus var klettur sem nú er kominn undir Skúlagötuna. Hver er uppruni þessa örnefnis?“ Vísindavefurinn. 16. ágú. 2005. Vefsíða. 15. okt. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=5200>.