Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Orðið úrskeiðis er atviksorð sett saman af forskeytinu úr-, nafnorðinu skeið 'tiltekin vegalengd, (ákveðin) tímalengd , hlaup, kapphlaup' og viðskeytinu -is.
Hér hafa kappreiðar farið úrskeiðis og nokkrir hestar og knapar fallið á brautinni.
Orðið úrskeiðis merkir 'aflaga, úr lagi'. Atviksorð mynduð á þennan hátt hafa nánast alltaf forlið eða forskeyti á undan meginorðinu eins og til dæmis and-hæl-is, með-ferð-is, bein-lín-is, and-spæn-is, and-hær-is, mest-megn-is og mörg fleiri (sjá Guðrún Kvaran 1990–1991). Þessi myndunarháttur er gamall, þekkist þegar í fornu máli og einnig í öðrum germönskum málum. Myndun eins og *skeiðis um eitthvað sem fer á réttan veg fellur ekki að þessu orðmyndunarkerfi.
Heimild:
Guðrún Kvaran. 1990–1991. Um -is endingu atviksorða. Íslenskt mál og almenn málfræði. 12–13:7–29.
Guðrún Kvaran. „Fyrst margt getur farið úrskeiðis getur þá annað farið skeiðis?“ Vísindavefurinn, 2. desember 2009, sótt 9. desember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=53594.
Guðrún Kvaran. (2009, 2. desember). Fyrst margt getur farið úrskeiðis getur þá annað farið skeiðis? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=53594
Guðrún Kvaran. „Fyrst margt getur farið úrskeiðis getur þá annað farið skeiðis?“ Vísindavefurinn. 2. des. 2009. Vefsíða. 9. des. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=53594>.