Sólin Sólin Rís 08:19 • sest 18:06 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 17:56 • Sest 04:30 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:32 • Síðdegis: 16:49 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:44 • Síðdegis: 23:08 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 08:19 • sest 18:06 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 17:56 • Sest 04:30 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 04:32 • Síðdegis: 16:49 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 10:44 • Síðdegis: 23:08 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvað er mígreni, af hverju stafar það og hvernig er hægt að losna við það?

MBS

Mígreni er sérstök tegund höfuðverkja sem hrjáir allt að 6% karla og 18% kvenna einhvern tíma á lífsleiðinni. Höfuðverkurinn kemur í köstum og lýsir sér oft í þungum æðaslætti í öðrum helmingi heilans. Mígreni kemur fram hjá öllum aldurshópum og því fylgja oft ógleði og uppköst og óþol gegn skærri birtu og hljóðum. Sumir fá einnig foreinkenni sem eru stundum kölluð "ára" og er oftast á formi sjóntruflana. Köstin geta staðið yfir 4-24 klukkustundir.

Ekki er ennþá vitað til fullnustu hvað það er sem veldur mígrenisköstum. Í svari sínu við spurningunni Hvað er mígreni? segir Magnús Jóhannesson eftirfarandi um orskakir mígrenis:
Orsakir mígrenis eru ekki enn þekktar að fullu. Flest bendir þó til að um sé að ræða truflun á starfsemi slagæða sem liggja til heila og heilahimna. Við foreinkenni verður þrenging á þessum æðum en síðan mikil útvíkkun með auknu blóðrennsli og þá kemur verkurinn. Nýlegar rannsóknir hafa þó leitt í ljós að þetta er ekki alveg svona einfalt, heldur er einnig um að ræða truflun á taugastarfsemi. Augu manna hafa beinst að taugaboðefninu serótóníni (einnig nefnt 5-hýdroxýtrýptamín eða 5-HT) en sum þeirra lyfja sem gagnast best við mígrenikasti hafa svipuð áhrif í líkamanum og serótónín. Enn vantar þó mikið á að við skiljum þetta nógu vel.

Það eru ýmsir þættir sem geta stuðlað að mígreniskasti og eru þeir oft mjög einstaklingsbundnir. Algengt er þó að þreyta, áfengi, tíðablæðingar og hungur geti komið af stað köstum. Einnig er algengt að neysla ákveðinna fæðutegunda hafi áhrif og nefna mígrenissjúklingar þá helst súkkulaði, lakkrís, osta, rauðvín, skelfisk og hveiti.

Flestir þeir sem þjást af mígreni fá köst sjaldnar en einu sinni í mánuði. Með því að forðast þekkta áhrifavalda svo sem reykingar, áfengi, lítinn svefn og neyslu ákveðinna fæðutegunda geta mígrenissjúklingar dregið úr líkum þess að fá köst. Fyrir flesta sjúklinga er svo nóg að nota venjuleg verkjalyf sem innihalda acetýlsalisýlsýru, paracetamól eða íbúprófen þegar þeir fá mígrenisköst. Þá skiptir máli að taka þau nógu snemma og gott er að leggjast út af í myrkvuðu og hljóðu herbergi. Sumir einstaklingar eru þó það slæmir að venjulegar aðferðir duga ekki og er þá hægt að grípa til sérstakra mígrenilyfja sem innihalda ergotamín (til dæmis lyfið Cafergot) eða súmatriptan (lyfið Imigran).

Nánari upplýsingar um mígreni má meðal annars finna á Doktor.is, DeCode.is og hjá Íslensku mígrenissamtökunum.

Höfundur

Margrét Björk Sigurðardóttir

líffræðingur

Útgáfudagur

10.5.2006

Spyrjandi

Marta Sigún

Tilvísun

MBS. „Hvað er mígreni, af hverju stafar það og hvernig er hægt að losna við það?“ Vísindavefurinn, 10. maí 2006, sótt 15. október 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=5894.

MBS. (2006, 10. maí). Hvað er mígreni, af hverju stafar það og hvernig er hægt að losna við það? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=5894

MBS. „Hvað er mígreni, af hverju stafar það og hvernig er hægt að losna við það?“ Vísindavefurinn. 10. maí. 2006. Vefsíða. 15. okt. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=5894>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvað er mígreni, af hverju stafar það og hvernig er hægt að losna við það?
Mígreni er sérstök tegund höfuðverkja sem hrjáir allt að 6% karla og 18% kvenna einhvern tíma á lífsleiðinni. Höfuðverkurinn kemur í köstum og lýsir sér oft í þungum æðaslætti í öðrum helmingi heilans. Mígreni kemur fram hjá öllum aldurshópum og því fylgja oft ógleði og uppköst og óþol gegn skærri birtu og hljóðum. Sumir fá einnig foreinkenni sem eru stundum kölluð "ára" og er oftast á formi sjóntruflana. Köstin geta staðið yfir 4-24 klukkustundir.

Ekki er ennþá vitað til fullnustu hvað það er sem veldur mígrenisköstum. Í svari sínu við spurningunni Hvað er mígreni? segir Magnús Jóhannesson eftirfarandi um orskakir mígrenis:
Orsakir mígrenis eru ekki enn þekktar að fullu. Flest bendir þó til að um sé að ræða truflun á starfsemi slagæða sem liggja til heila og heilahimna. Við foreinkenni verður þrenging á þessum æðum en síðan mikil útvíkkun með auknu blóðrennsli og þá kemur verkurinn. Nýlegar rannsóknir hafa þó leitt í ljós að þetta er ekki alveg svona einfalt, heldur er einnig um að ræða truflun á taugastarfsemi. Augu manna hafa beinst að taugaboðefninu serótóníni (einnig nefnt 5-hýdroxýtrýptamín eða 5-HT) en sum þeirra lyfja sem gagnast best við mígrenikasti hafa svipuð áhrif í líkamanum og serótónín. Enn vantar þó mikið á að við skiljum þetta nógu vel.

Það eru ýmsir þættir sem geta stuðlað að mígreniskasti og eru þeir oft mjög einstaklingsbundnir. Algengt er þó að þreyta, áfengi, tíðablæðingar og hungur geti komið af stað köstum. Einnig er algengt að neysla ákveðinna fæðutegunda hafi áhrif og nefna mígrenissjúklingar þá helst súkkulaði, lakkrís, osta, rauðvín, skelfisk og hveiti.

Flestir þeir sem þjást af mígreni fá köst sjaldnar en einu sinni í mánuði. Með því að forðast þekkta áhrifavalda svo sem reykingar, áfengi, lítinn svefn og neyslu ákveðinna fæðutegunda geta mígrenissjúklingar dregið úr líkum þess að fá köst. Fyrir flesta sjúklinga er svo nóg að nota venjuleg verkjalyf sem innihalda acetýlsalisýlsýru, paracetamól eða íbúprófen þegar þeir fá mígrenisköst. Þá skiptir máli að taka þau nógu snemma og gott er að leggjast út af í myrkvuðu og hljóðu herbergi. Sumir einstaklingar eru þó það slæmir að venjulegar aðferðir duga ekki og er þá hægt að grípa til sérstakra mígrenilyfja sem innihalda ergotamín (til dæmis lyfið Cafergot) eða súmatriptan (lyfið Imigran).

Nánari upplýsingar um mígreni má meðal annars finna á Doktor.is, DeCode.is og hjá Íslensku mígrenissamtökunum....