Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Náttúruvísindi og verkfræði Eðlisfræði: fræðileg

Hvað er þéttefni og þéttefnisfræði?

Kristján Leósson

Þéttefnisfræði (e. condensed matter physics) er stærsta undirsvið nútíma eðlisfræði og miðar að því að athuga og útskýra stórsæja (e. macroscopic) eiginleika "þéttra" efna, það er að segja fastra efna og vökva. Hér er oftast um að ræða kristölluð efni eins og málma, hálfleiðara eða ofurleiðara, einangrandi kristalla eins og demanta, eða vökva með sérstaka eðlisfræðilega eiginleika.


Þéttefnisfræðin útskýrir meðal annars hvers vegna segull getur svifið yfir ofurleiðandi kristalli eins og sýnt er á myndinni. Ofurleiðni er eiginleiki sem ákveðin efni hafa við lágt hitastig og liggur ofurleiðarinn því í baði af fljótandi köfnunarefni þar sem er 196 gráðu frost.

Þéttefnisfræði byggir á grunni skammtafræðinnar en í stað þess að lýsa hegðun einstakra einda þá er reynt að skýra hvað gerist þegar margar (um 1.000.000.000.000.000.000.000.000 eða fleiri) eindir koma saman og mynda fast efni. Þéttefnisfræðin hefur þess vegna náin tengsl við önnur svið eins og efnafræði og örtækni. Þéttefnisfræðin er einnig mikilvæg fyrir ákveðnar greinar rafmagns- og vélaverkfræði og hafa framfarir í þéttefnisfræði á undanförnum áratugum haft gríðarleg áhrif á tækniþróun, meðal annars í tölvu- og samskiptatækni.

Heimild og mynd

Höfundur

Kristján Leósson

Kristján Leósson

eðlisverkfræðingur

Útgáfudagur

13.11.2006

Spyrjandi

Árni Barkarson

Efnisorð

Tilvísun

Kristján Leósson. „Hvað er þéttefni og þéttefnisfræði?“ Vísindavefurinn, 13. nóvember 2006. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=6375.

Kristján Leósson. (2006, 13. nóvember). Hvað er þéttefni og þéttefnisfræði? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=6375

Kristján Leósson. „Hvað er þéttefni og þéttefnisfræði?“ Vísindavefurinn. 13. nóv. 2006. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=6375>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvað er þéttefni og þéttefnisfræði?
Þéttefnisfræði (e. condensed matter physics) er stærsta undirsvið nútíma eðlisfræði og miðar að því að athuga og útskýra stórsæja (e. macroscopic) eiginleika "þéttra" efna, það er að segja fastra efna og vökva. Hér er oftast um að ræða kristölluð efni eins og málma, hálfleiðara eða ofurleiðara, einangrandi kristalla eins og demanta, eða vökva með sérstaka eðlisfræðilega eiginleika.


Þéttefnisfræðin útskýrir meðal annars hvers vegna segull getur svifið yfir ofurleiðandi kristalli eins og sýnt er á myndinni. Ofurleiðni er eiginleiki sem ákveðin efni hafa við lágt hitastig og liggur ofurleiðarinn því í baði af fljótandi köfnunarefni þar sem er 196 gráðu frost.

Þéttefnisfræði byggir á grunni skammtafræðinnar en í stað þess að lýsa hegðun einstakra einda þá er reynt að skýra hvað gerist þegar margar (um 1.000.000.000.000.000.000.000.000 eða fleiri) eindir koma saman og mynda fast efni. Þéttefnisfræðin hefur þess vegna náin tengsl við önnur svið eins og efnafræði og örtækni. Þéttefnisfræðin er einnig mikilvæg fyrir ákveðnar greinar rafmagns- og vélaverkfræði og hafa framfarir í þéttefnisfræði á undanförnum áratugum haft gríðarleg áhrif á tækniþróun, meðal annars í tölvu- og samskiptatækni.

Heimild og mynd

...