Sólin
Rís 05:08 • sest 21:44
Tunglið
Rís 00:00 • Sest 00:00
Flóð
Árdegis: 08:47 • Síðdegis: 21:08
Fjara
Árdegis: 02:49 • Síðdegis: 14:50
Af hverju er þorskur kallaður "sá guli"? Mér finnst hann eiginlega vera meira grænn en gulur. Er hann kallaður þetta annars staðar?
Þorskurinn á sér afar mörg heiti meðal sjómanna. Þau fara eftir því hvort um er að ræða lítinn fisk (bírapísl, brísl) eða stóran (bíri, dröttungur), horaðan (gála, horbengla, horgála) eða í góðum holdum (golþorskur), stóran og horaðan (aulaþorskur, auli, roðmegringur), stóran og feitan (búraþorskur, dólpungur), lítinn og horaðan (slonti), fisk kominn að goti (gotungur) og annað er einkennir fiskinn. Þau nöfn sem hér eru nefnd eru aðeins nokkur af þeim fjölda sem notuð eru um þorskinn. Eitt heitið, sem er mjög algengt um allt land, er sá guli. Það stafar af gulleitum eða gulgrænum blæ á roði þorsksins. Vel má vera að þetta heiti hafi upphaflega verið eins konar nóaorð. Með því er átt við að notað sé feluorð í stað hins rétta heitis. Þá er sagt sá guli í stað þorsks í þeirri trú að hið rétta heiti geti fælt þorskinn af miðunum. Nóaorð eru mörg í málinu og er 'lágfóta' í stað orðanna 'tófa' eða 'refur' til dæmis eitt þeirra.
Þótt þorskurinn sé sagður gulur þarf það ekki að merkja að guli liturinn sé mjög áberandi og ríkjandi. Sauðfé, sem flestum sýnist hvítt, er til dæmis sagt gult ef haus, hnakki og fætur eru gulleitari en skrokkurinn. Fáir mundu líka segja að steinbíturinn væri blár þótt það þekkist að hann sé kallaður sá blái. Höfundi er ekki kunnugt um að heitið sá guli sé víðar notað en hér á landi. Mynd: Atlantic cod stress project
