Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.
Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar
um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að
svara öllum spurningum.
Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að
svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki
nægileg deili á sér.
Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.
Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!
Svín- í sögninni svínvirka telst til svokallaðra herðandi forliða. Margir slíkir forliðir eru notaðir í málinu, svo sem hund- í hundleiðinlegur, hundvondur, hundgamall, hundóánægður, hrút- í hrútleiðinlegur, naut- í nautheimskur, mold- í moldríkur og dauð- í dauðhræddur, dauðþreyttur, dauðlúinn.
Líklegt er að dönsk áhrif hafi upphaflega ýtt undir notkun forliðarins svín- en í því máli er svine- algengur herðandi forliður. Elstu dæmi Orðabókar Háskólans um svín(a)- í herðandi merkingu eru flest frá 19. öld og eiga sér samsvaranir í dönsku, til dæmis svínaheppni (d. svineheld), svínahundur sem niðrandi lýsing á manni (d. svinehund, þ. Schweinehund), svínbeygja (d. svinebøje), svínbinda 'rígbinda' (d. svinebinde), svínfullur (d. svinefuld), svínheppni, svínheppinn (d. svineheld, svineheldig). Síðar er farið að nota forliðinn þar sem engar samsvaranir virðast í dönsku, til dæmis í sögninni að svínvirka.
Elsta dæmi Orðabókarinnar um svín- er reyndar frá 17. öld í orðinu svíndrukkinn. Það kemur fyrir í postillu sem þýdd var úr þýsku en í því máli er Schweine- einnig notað í herðandi merkingu.
Guðrún Kvaran. „Hver er rökfræðin í því að segja að eitthvað svínvirki?“ Vísindavefurinn, 14. júlí 2000, sótt 5. nóvember 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=650.
Guðrún Kvaran. (2000, 14. júlí). Hver er rökfræðin í því að segja að eitthvað svínvirki? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=650
Guðrún Kvaran. „Hver er rökfræðin í því að segja að eitthvað svínvirki?“ Vísindavefurinn. 14. júl. 2000. Vefsíða. 5. nóv. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=650>.