Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Hugvísindi Bókmenntir og listir

Eru sögurnar um Önnu í Grænuhlíð sannsögulegar?

Stella Soffía Jóhannesdóttir

Barna- og unglingasagan Anna í Grænuhlíð (e. Anne of Green Gables) kom fyrst út árið 1908 og er eftir kanadísku skáldkonuna Lucy Maud Montgomery, en hún er betur þekkt sem L.M. Montgomery (1874-1942). Skáldsögurnar í bókaflokknum urðu alls átta talsins og fjalla um líf Önnu á mismunandi aldursskeiðum. Sagan hefst þegar hún er ellefu ára en í síðustu bókinni, sem kom út árið 1920, er Anna hins vegar orðin rúmlega fimmtug.

Anna í Grænuhlíð segir frá munaðarleysingjanum Önnu Shirley sem ættleidd er af systkinunum Marillu og Matthíasi Cuthbert sem búa á bænum Grænuhlíð. Reyndar var það svo að systkinin ætluðu að ættleiða dreng sem gæti hjálpað þeim með bústörfin, en fyrir röð mistaka fengu þau í sinn hlut hina rauðhærðu Önnu og gátu ekki fengið það af sér að senda hana aftur á munaðarleysingjahælið.

Anna býr yfir auðugu ímyndunarafli og er sérlega málgefin stúlka. Hún talar við tré og læki og hrífst af öllu því sem er fallegt. Stundum finnst fósturmóður Önnu nóg um málæðið en undir niðri hafa Marilla og Matthías yndi af því að heyra barnið tala. Með komu Önnu birtir yfir lífinu í Grænuhlíð.

Að mati Önnu sjálfrar er útlitið hennar stærsti löstur. Hún er eldrauðhærð og horuð og er afskaplega upptekin af því hversu ófríð hún er. Heitasta óskin er að rauða hárið verði brúnt með aldrinum og er hún sérlega viðkvæm fyrir því að gert sé grín að háralitnum. Sjálfsöryggið vex þó með árunum og eignast Anna góða vini í nágrenninu. Henni semur vel við Matthías og Marillu og gengur vel í skólanum. Þau systkinin sjá ekki eftir að hafa tekið munaðarleysingjann litla að sér, jafnvel þótt Anna sé sífellt að lenda í vandræðum.

Sögusvið bókanna er bærinn Avonlea á Eðvarðseyju (e. Prince Edwards Island) við austurströnd Kanada. Höfundur sagnanna um Önnu í Grænuhlíð ólst upp á þessari sömu eyju og þekkti því vel til aðstæðna. Húsið í Grænuhlíð er til dæmis til í raun og veru og byggði höfundurinn lýsingu sína á því. Hugsanlega eru sögurnar um Önnu að einhverju leyti byggðar á æsku L.M. Montgomery en Anna sjálf er þó líklega ekki byggð á neinni ákveðinni persónu. Sögurnar eru að minnsta kosti ekki sannsögulegar þótt einhver atvik sem þar komi fram kunni höfundur að sækja til minninga sinna.



Hér sést hinn raunverulegi bær Grænahlíð sem Montgomery notar sem sögusvið í bókum sínum. Hann er að finna í grennd við þorpið Cavendish á Eðvarðseyju.

Sögurnar af Önnu í Grænuhlíð hafa notið mikilla vinsælda frá því þær komu út og hafa verið þýddar á fjölda tungumála. Á íslensku komu fyrstu þrjár sögurnar út í þýðingu Axels Guðmundssonar árið 1933 og síðar bættist fjórða sagan við, en í þeirri bók giftir Anna sig. Sögunni er þó alls ekki lokið þótt Anna sé gengin í hjónaband og vonandi verður einhvern tímann framhald á þýðingunni og verkið klárað.

Hundruð þúsunda ferðamanna sækja Eðvarðsey heim ár hvert til þess að skoða safnið sem helgað er Önnu í Grænuhlíð. Einnig er safn í Ontario-fylki í Kanada sem tileinkað er L.M. Montgomery. Anna í Grænuhlíð er mjög raunveruleg fyrir íbúum Eðvarðseyju og þeim sem heimsækja safnið þótt hún hafi ekki verið til í alvörunni.

Allnokkrar kvikmyndir og sjónvarpsmyndir byggðar á Önnu í Grænuhlíð hafa verið gerðar, en sú fyrsta var gerð þegar árið 1919. Leiðin til Avonlea (e. The Road to Avonlea) er þáttaröð sem sýnd var á Ríkissjónvarpinu fyrir nokkrum árum og naut mikilla vinsælda. Hún var byggð á sögum L.M. Montgomery en þar kom Anna sjálf þó aldrei fram. Hins vegar hittu áhorfendur þar fyrir kunnuglegar persónur, til dæmis Marillu Cuthbert og Gilbert Blythe.

Yfirlitskort yfir Grænuhlíð.

Myndir: Wikimedia Commons.

Höfundur

Stella Soffía Jóhannesdóttir

bókmenntafræðingur

Útgáfudagur

31.7.2007

Spyrjandi

Harpa Birgisdóttir

Efnisorð

Tilvísun

Stella Soffía Jóhannesdóttir. „Eru sögurnar um Önnu í Grænuhlíð sannsögulegar?“ Vísindavefurinn, 31. júlí 2007. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=6734.

Stella Soffía Jóhannesdóttir. (2007, 31. júlí). Eru sögurnar um Önnu í Grænuhlíð sannsögulegar? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=6734

Stella Soffía Jóhannesdóttir. „Eru sögurnar um Önnu í Grænuhlíð sannsögulegar?“ Vísindavefurinn. 31. júl. 2007. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=6734>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Eru sögurnar um Önnu í Grænuhlíð sannsögulegar?
Barna- og unglingasagan Anna í Grænuhlíð (e. Anne of Green Gables) kom fyrst út árið 1908 og er eftir kanadísku skáldkonuna Lucy Maud Montgomery, en hún er betur þekkt sem L.M. Montgomery (1874-1942). Skáldsögurnar í bókaflokknum urðu alls átta talsins og fjalla um líf Önnu á mismunandi aldursskeiðum. Sagan hefst þegar hún er ellefu ára en í síðustu bókinni, sem kom út árið 1920, er Anna hins vegar orðin rúmlega fimmtug.

Anna í Grænuhlíð segir frá munaðarleysingjanum Önnu Shirley sem ættleidd er af systkinunum Marillu og Matthíasi Cuthbert sem búa á bænum Grænuhlíð. Reyndar var það svo að systkinin ætluðu að ættleiða dreng sem gæti hjálpað þeim með bústörfin, en fyrir röð mistaka fengu þau í sinn hlut hina rauðhærðu Önnu og gátu ekki fengið það af sér að senda hana aftur á munaðarleysingjahælið.

Anna býr yfir auðugu ímyndunarafli og er sérlega málgefin stúlka. Hún talar við tré og læki og hrífst af öllu því sem er fallegt. Stundum finnst fósturmóður Önnu nóg um málæðið en undir niðri hafa Marilla og Matthías yndi af því að heyra barnið tala. Með komu Önnu birtir yfir lífinu í Grænuhlíð.

Að mati Önnu sjálfrar er útlitið hennar stærsti löstur. Hún er eldrauðhærð og horuð og er afskaplega upptekin af því hversu ófríð hún er. Heitasta óskin er að rauða hárið verði brúnt með aldrinum og er hún sérlega viðkvæm fyrir því að gert sé grín að háralitnum. Sjálfsöryggið vex þó með árunum og eignast Anna góða vini í nágrenninu. Henni semur vel við Matthías og Marillu og gengur vel í skólanum. Þau systkinin sjá ekki eftir að hafa tekið munaðarleysingjann litla að sér, jafnvel þótt Anna sé sífellt að lenda í vandræðum.

Sögusvið bókanna er bærinn Avonlea á Eðvarðseyju (e. Prince Edwards Island) við austurströnd Kanada. Höfundur sagnanna um Önnu í Grænuhlíð ólst upp á þessari sömu eyju og þekkti því vel til aðstæðna. Húsið í Grænuhlíð er til dæmis til í raun og veru og byggði höfundurinn lýsingu sína á því. Hugsanlega eru sögurnar um Önnu að einhverju leyti byggðar á æsku L.M. Montgomery en Anna sjálf er þó líklega ekki byggð á neinni ákveðinni persónu. Sögurnar eru að minnsta kosti ekki sannsögulegar þótt einhver atvik sem þar komi fram kunni höfundur að sækja til minninga sinna.



Hér sést hinn raunverulegi bær Grænahlíð sem Montgomery notar sem sögusvið í bókum sínum. Hann er að finna í grennd við þorpið Cavendish á Eðvarðseyju.

Sögurnar af Önnu í Grænuhlíð hafa notið mikilla vinsælda frá því þær komu út og hafa verið þýddar á fjölda tungumála. Á íslensku komu fyrstu þrjár sögurnar út í þýðingu Axels Guðmundssonar árið 1933 og síðar bættist fjórða sagan við, en í þeirri bók giftir Anna sig. Sögunni er þó alls ekki lokið þótt Anna sé gengin í hjónaband og vonandi verður einhvern tímann framhald á þýðingunni og verkið klárað.

Hundruð þúsunda ferðamanna sækja Eðvarðsey heim ár hvert til þess að skoða safnið sem helgað er Önnu í Grænuhlíð. Einnig er safn í Ontario-fylki í Kanada sem tileinkað er L.M. Montgomery. Anna í Grænuhlíð er mjög raunveruleg fyrir íbúum Eðvarðseyju og þeim sem heimsækja safnið þótt hún hafi ekki verið til í alvörunni.

Allnokkrar kvikmyndir og sjónvarpsmyndir byggðar á Önnu í Grænuhlíð hafa verið gerðar, en sú fyrsta var gerð þegar árið 1919. Leiðin til Avonlea (e. The Road to Avonlea) er þáttaröð sem sýnd var á Ríkissjónvarpinu fyrir nokkrum árum og naut mikilla vinsælda. Hún var byggð á sögum L.M. Montgomery en þar kom Anna sjálf þó aldrei fram. Hins vegar hittu áhorfendur þar fyrir kunnuglegar persónur, til dæmis Marillu Cuthbert og Gilbert Blythe.

Yfirlitskort yfir Grænuhlíð.

Myndir: Wikimedia Commons....