Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Hver er uppruni orðtækisins 'rúsínan í pylsuendanum'?

Guðrún Kvaran

Spurningin í heild var sem hér segir:
Hver er uppruni orðtækisins rúsínan í pylsuendanum? Hefur það einhvern tíma verið til siðs að setja rúsínu í pylsur?

Í söfnum Orðabókar Háskólans eru dæmi um orðasambandið rúsínan í pylsuendanum úr nútímamáli. Eldri dæmi eru þó til um rúsínu í endanum um eitthvað gott, eitthvað sem er tilhlökkunarefni. Til dæmis var talað um flokk af kvæðum eftir Matthías Jochumsson sem „rúsínuna í endanum“ í blaðagrein frá árinu 1899 og virðist sú notkun hafa verið allútbreidd í lok 19. aldar. Um rúsínuna í pylsuendanum á Orðabók Háskólans elst dæmi frá 1938.

Orðasambandið á rætur að rekja til dönsku, rosinen i pølseenden. Í Danmörku mun vera gamall siður að setja rúsínu eða nokkrar rúsínur í endann á blóðpylsu þegar troðið er í hana. Orðasambandið kemur fyrir í kvæði eftir Christian Winther frá 1828 en um það bil hundrað árum eldri er heimild um „þrjár rúsínur í pylsuendanum“ (tre rosiner i en pølseende).

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

8.8.2000

Spyrjandi

Linda Andrésdóttir

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hver er uppruni orðtækisins 'rúsínan í pylsuendanum'?“ Vísindavefurinn, 8. ágúst 2000. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=740.

Guðrún Kvaran. (2000, 8. ágúst). Hver er uppruni orðtækisins 'rúsínan í pylsuendanum'? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=740

Guðrún Kvaran. „Hver er uppruni orðtækisins 'rúsínan í pylsuendanum'?“ Vísindavefurinn. 8. ágú. 2000. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=740>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hver er uppruni orðtækisins 'rúsínan í pylsuendanum'?
Spurningin í heild var sem hér segir:

Hver er uppruni orðtækisins rúsínan í pylsuendanum? Hefur það einhvern tíma verið til siðs að setja rúsínu í pylsur?

Í söfnum Orðabókar Háskólans eru dæmi um orðasambandið rúsínan í pylsuendanum úr nútímamáli. Eldri dæmi eru þó til um rúsínu í endanum um eitthvað gott, eitthvað sem er tilhlökkunarefni. Til dæmis var talað um flokk af kvæðum eftir Matthías Jochumsson sem „rúsínuna í endanum“ í blaðagrein frá árinu 1899 og virðist sú notkun hafa verið allútbreidd í lok 19. aldar. Um rúsínuna í pylsuendanum á Orðabók Háskólans elst dæmi frá 1938.

Orðasambandið á rætur að rekja til dönsku, rosinen i pølseenden. Í Danmörku mun vera gamall siður að setja rúsínu eða nokkrar rúsínur í endann á blóðpylsu þegar troðið er í hana. Orðasambandið kemur fyrir í kvæði eftir Christian Winther frá 1828 en um það bil hundrað árum eldri er heimild um „þrjár rúsínur í pylsuendanum“ (tre rosiner i en pølseende)....