Sólin Sólin Rís 07:58 • sest 18:31 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 09:00 • Síðdegis: 21:18 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:48 • Síðdegis: 15:22 í Reykjavík
Sólin Sólin Rís 07:58 • sest 18:31 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 00:00 • Sest 00:00 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 09:00 • Síðdegis: 21:18 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 02:48 • Síðdegis: 15:22 í Reykjavík
LeiðbeiningarTil baka

Sendu inn spurningu

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Hvenær var orðið gjálífi fyrst notað og hver er uppruni orðsins?

Guðrún Kvaran

Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun
Orðið gjálífi ‘léttúðugt líferni’ þekktist þegar í fornu máli til dæmis í Stjórn, Maríu sögu og Heilagra manna sögum. Í fornmálsorðabókum er vísað í myndina gjólífi í sömu merkingu, nafnorðið gjó ‘léttúð, lausung’ og nafnorðið gjómaður ‘léttúðugur maður’ og virðist sú mynd eldri.

Orðið gjálífi ‘léttúðugt líferni’ þekktist þegar í fornu máli. Nafnorðið gjómaður merkti ‘léttúðugur maður’

Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar (1989:248) er gjá/gjó talin merkja upphaflega ‘oflæti, gort’. Skyldleiki er rakinn til fornensku giwian ‘heimta’ og fornháþýsku gewon ‘gapa’. Kvenkynsorðið gján er nefnt í orðabók Björns Halldórssonar og vísað í Giá (1814 I:281) þannig að sú mynd hefur þekkst á dögum Björns.

Heimildir:
  • Björn Halldórsson. 1814. Lexicon islandico danicum. Vol. I. Havniæ.
  • Fritzner, Johan. 1886. Ordbog over Det gamle norske Sprog. Kristianiæ.

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

25.5.2018

Spyrjandi

Einar Skúlason

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvenær var orðið gjálífi fyrst notað og hver er uppruni orðsins?“ Vísindavefurinn, 25. maí 2018, sótt 8. október 2024, https://visindavefur.is/svar.php?id=75634.

Guðrún Kvaran. (2018, 25. maí). Hvenær var orðið gjálífi fyrst notað og hver er uppruni orðsins? Vísindavefurinn. https://visindavefur.is/svar.php?id=75634

Guðrún Kvaran. „Hvenær var orðið gjálífi fyrst notað og hver er uppruni orðsins?“ Vísindavefurinn. 25. maí. 2018. Vefsíða. 8. okt. 2024. <https://visindavefur.is/svar.php?id=75634>.

Chicago | APA | MLA

Senda grein til vinar

=

Hvenær var orðið gjálífi fyrst notað og hver er uppruni orðsins?
Orðið gjálífi ‘léttúðugt líferni’ þekktist þegar í fornu máli til dæmis í Stjórn, Maríu sögu og Heilagra manna sögum. Í fornmálsorðabókum er vísað í myndina gjólífi í sömu merkingu, nafnorðið gjó ‘léttúð, lausung’ og nafnorðið gjómaður ‘léttúðugur maður’ og virðist sú mynd eldri.

Orðið gjálífi ‘léttúðugt líferni’ þekktist þegar í fornu máli. Nafnorðið gjómaður merkti ‘léttúðugur maður’

Í Íslenskri orðsifjabók Ásgeirs Blöndals Magnússonar (1989:248) er gjá/gjó talin merkja upphaflega ‘oflæti, gort’. Skyldleiki er rakinn til fornensku giwian ‘heimta’ og fornháþýsku gewon ‘gapa’. Kvenkynsorðið gján er nefnt í orðabók Björns Halldórssonar og vísað í Giá (1814 I:281) þannig að sú mynd hefur þekkst á dögum Björns.

Heimildir:
  • Björn Halldórsson. 1814. Lexicon islandico danicum. Vol. I. Havniæ.
  • Fritzner, Johan. 1886. Ordbog over Det gamle norske Sprog. Kristianiæ.

...