Hver er Joseph E. Stiglitz og hvert er framlag hans til hagfræðinnar?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hver er Joseph E. Stiglitz og hvert er framlag hans til hagfræðinnar?
Bandaríski hagfræðingurinn Joseph Stiglitz (f. 1943) er einn virtasti hagfræðingur samtímans. Hann er þekktur fyrir framlag sitt til hagfræðinnar, einkum á sviði upplýsingahagfræði, opinberrar stefnumótunar og þróunarhagfræði.

Stiglitz hlaut doktorsgráðu í hagfræði frá Massachusetts Institute of Technology (MIT) árið 1967. Hann er þekktastur fyrir rannsóknir sínar um hagfræði upplýsinga og hlaut fyrir þær Nóbelsverðlaunin í hagfræði árið 2001. Framlag Stiglitz á þessu sviði breytti skilningi manna á markaðsöflum, með því að varpa ljósi á mikilvægi ófullkominna upplýsinga og hvernig ójafn aðgangur að upplýsingum getur haft efnahagsleg áhrif.

Áhrif Stiglitz ná langt út fyrir háskólasamfélagið þar sem hann hefur tekið virkan þátt í stefnumótun í efnahagsmálum. Hann fór fyrir efnahagsráðgjafanefnd Bills Clintons Bandaríkjaforseta og talaði meðal annars fyrir stefnu sem mótaðist á svokallaðri „þriðju leið“. Hann gerðist síðar aðalhagfræðingur og aðstoðarforstjóri Alþjóðabankans. Á starfstíma sínum þar beitti hann sér fyrir breyttum áherslum bankans í þágu fátæktar og sjálfbærrar þróunar sem á þeim tíma var frávik frá hefðbundnum efnahagslegum venjum. Stiglitz hefur verið íslenskum stjórnvöldum til ráðgjafar, en árið 2000 fékk Seðlabanki Íslands hann til að gera úttekt á íslensku hagkerfi, með áherslu á stýringu peninga- og gengismála í litlum, opnum hagkerfum.

Stiglitz hefur ritað fjölmarar bækur á sviði hagfræði og þjóðfélagsmála. Í bók sinni Globalization and Its Discontents frá árinu 2002 benti hann annmarka ríkjandi efnahagsstefnu varðandi hnattvæðingu. Þar gagnrýndi hann svokallaða eftirlitslausa hnattvæðingu og færði rök fyrir því að hnattvæðingin ýtti undir ójöfnuð og skaðaði í raun þá sem veikast standa. Ákall Stiglitz um jafnari og félagslega meðvitaðri nálgun á hnattvæðingu vakti talsverða athygli á sínum tíma og kom af stað umræðum um hlutverk alþjóðlegra stofnana í þeim efnum og nauðsyn sanngjarns alþjóðlegs efnahagskerfis. Á undanförnum árum hefur Stiglitz verið ötull talsmaður þess að dregið sé úr tekjuójöfnuði, sem hann telur eitt mikilvægasta viðfangsefni samtímans. Í bókinni The Price of Inequality frá árinu 2012 fór hann ofan í rætur og afleiðingar vaxandi tekjumunar og varpaði fram tillögum um hvernig draga megi úr þeirri þróun. Stiglitz heldur því fram að sanngjörn og réttlát dreifing fjármagns sé ekki aðeins siðferðilega rétt heldur einnig nauðsynleg til að viðhalda hagvexti til lengri tíma.

Í þessu svari hafa eingöngu verið nefndar tvær bækur eftir Stiglitz, en hann hefur ritað fjölda bóka og þess má geta að von er á nýrri bók í apríl 2024.

Stiglitz er einn áhrifamesti hagfræðingur og hugsuður samtímans. Arfleifð hans liggur ekki aðeins í þeim viðurkenningum sem hann hefur hlotið heldur einnig í þeim áhrifum sem hugmyndir hans hafa á alþjóðlegt efnahagslandslag undangengna áratugi. Hann heldur áfram að móta bæði fræðilega umræðu og efnahagslega stefnumótun sem leggur áherslu á félagslega samvinnu og sjálfbærni.

Mynd:

• An Insight An Idea with Joseph Stiglitz | Joseph E. Stiglitz… | Flickr. (Sótt 29.02.2024). Myndin er birt undir leyfinu CC BY-NC-SA 2.0 Deed | Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 Generic | Creative Commons

Þetta svar birtist fyrst á Visir.is 28.2.2024. Textinn er lítillega aðlagaður Vísindavefnum....