Senda inn spurningu
Sólin Sólin Rís 05:15 • sest 21:38 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 01:18 • Sest 04:30 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:36 • Síðdegis: 19:53 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:39 • Síðdegis: 13:42 í Reykjavík
Visit the English version

Flokkun:

Hugvísindi Málvísindi: íslensk

Hvernig er orðið sjór í eignarfalli?

Þorsteinn Vilhjálmsson

Upphaflega spurningin var svona:
Er eignarfall orðsins "sjór" jafnrétt sem "sjós" og "sjávar"? (Sbr. að "fara til sjós" og "róa til sjávar".)
Eignarfallið sjós er aðeins notað í orðasambandinu til sjós, til dæmis 'vera til sjós', stunda sjóinn, 'fara til sjós', fara að sækja sjó, og svo framvegis.

Eignarfallið sjávar er notað ella, þar á meðal í samsettum orðum eins og 'sjávarföll', 'sjávarhættir', 'sjávarborð' og svo framvegis. Samsettu orðin 'sjómaður', 'sjóskip', 'sjósókn' eru hins vegar mynduð með stofnsamsetningu sem kallað er. Við könnumst ekki við orðtakið að "róa til sjávar" og efumst raunar um að það sé gerlegt þar sem slíkur róður færi væntanlega fram á landi.

Eignarföllin blandast skemmtilega saman í orðtökum sem eru sum hver til með báðum myndunum, samanber til dæmis 'til sjós og lands', 'til lands og sjávar', 'til sjávar og sveita'.

Eignarfallsmyndin sjós og orðasambandið til sjós virðast hafa verið litin hornauga hjá sumum málfræðingum áður fyrr, líklega vegna þess að menn hafa tengt það síðarnefnda við danska orðtakið til søs.

Höfundur

Þorsteinn Vilhjálmsson

Þorsteinn Vilhjálmsson

prófessor emeritus, ritstjóri Vísindavefsins 2000-2010 og ritstjóri Evrópuvefsins 2011

Útgáfudagur

14.9.2000

Spyrjandi

Helga Eiríks

Efnisorð

Tilvísun

Þorsteinn Vilhjálmsson. „Hvernig er orðið sjór í eignarfalli?“ Vísindavefurinn, 14. september 2000. Sótt 26. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=907.

Þorsteinn Vilhjálmsson. (2000, 14. september). Hvernig er orðið sjór í eignarfalli? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=907

Þorsteinn Vilhjálmsson. „Hvernig er orðið sjór í eignarfalli?“ Vísindavefurinn. 14. sep. 2000. Vefsíða. 26. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=907>.

Chicago | APA | MLA

Þessi síða notar vafrakökur Nánari upplýsingar

Ég samþykki
Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvernig er orðið sjór í eignarfalli?
Upphaflega spurningin var svona:

Er eignarfall orðsins "sjór" jafnrétt sem "sjós" og "sjávar"? (Sbr. að "fara til sjós" og "róa til sjávar".)
Eignarfallið sjós er aðeins notað í orðasambandinu til sjós, til dæmis 'vera til sjós', stunda sjóinn, 'fara til sjós', fara að sækja sjó, og svo framvegis.

Eignarfallið sjávar er notað ella, þar á meðal í samsettum orðum eins og 'sjávarföll', 'sjávarhættir', 'sjávarborð' og svo framvegis. Samsettu orðin 'sjómaður', 'sjóskip', 'sjósókn' eru hins vegar mynduð með stofnsamsetningu sem kallað er. Við könnumst ekki við orðtakið að "róa til sjávar" og efumst raunar um að það sé gerlegt þar sem slíkur róður færi væntanlega fram á landi.

Eignarföllin blandast skemmtilega saman í orðtökum sem eru sum hver til með báðum myndunum, samanber til dæmis 'til sjós og lands', 'til lands og sjávar', 'til sjávar og sveita'.

Eignarfallsmyndin sjós og orðasambandið til sjós virðast hafa verið litin hornauga hjá sumum málfræðingum áður fyrr, líklega vegna þess að menn hafa tengt það síðarnefnda við danska orðtakið til søs....