Hvernig er flæði koltvíoxíðs úr lofti og í sjó háttað við Ísland?

Nafn þitt

Netfang þitt

Netfang móttakanda

Ruslpóstvörn =

Svar

Hvernig er flæði koltvíoxíðs úr lofti og í sjó háttað við Ísland?
Almennt er fjallað um flæði CO₂ milli lofts og sjávar í svari við spurningunni Af hverju og hvernig fer koltvíoxíð úr loftinu og í sjóinn? og bendum við lesendum á að skoða það svar fyrst.

Rannsóknir á CO₂ í sjó við Ísland hófust 1983 í ársfjórðungslegum leiðöngrum Hafrannsóknastofnunar til mælinga á ástandi sjávar umhverfis landið. Niðurstöður hafa gefið glögga mynd af hægfara breytingum á sjónum, súrnun hans, og á flæði CO₂ milli lofts og sjávar.

Í ritgerð sem birt var 2021 er lýst árstíðasveiflum í flæði CO₂ milli lofts og sjávar og miklum mun á því hvað helstu sjógerðir við landið draga í sig mikið CO₂ (Olafsson, Olafsdottir o.fl. 2021). Í 1. töflu koma fram eiginleikar sjógerðanna. Í Atlantssjónum sem berst að landinu og er sunnan við S=35 seltuferilinn á 1. mynd, er hlutþrýstingurinn, pCO₂, lægri en lofts á gróðurtíma þörunga vor og sumar. En vindar eru þá tiltölulega hægir og flæði CO₂ úr lofti til sjávar í samræmi við það. Á veturna miðlar þessi sjór varma til loftsins, yfirborðið kólnar og sekkur. Kæling og lóðrétt blöndunin nær niður á mörg hundruð metra dýpi. Blöndunin færir einnig sjó af miklu dýpi upp til yfirborðs. Sá sjór er með mun hærri CO₂ styrk, pCO₂ í yfirborðssjónum verður hærra en er í loftinu og flæði CO₂ verður úr sjó til lofts. Sterkir vetrarvindar herða á flæðinu.

Ársuppgjörið í 1. töflu bendir til þess að Atlantssjórinn við landið sé lítilvirkur CO₂ svelgur. Segja má að sjór Golfstraumsins sem hefst með flæði 26°C sjávar út Flórídasund kólni um 20°C á leiðinni norður á okkar slóðir og leysni CO₂ aukist við það. Þá færist sjórinn í átt að CO₂ jafnvægi milli lofts og sjávar með CO₂ flæði til sjávar. Á okkar slóðum hefur jafnvægi náðst. Öðru máli gegnir um svalsjóinn norðan landsins og lágseltu pólsjóinn í Austur-Grænlandsstraumi. Báðar sjógerðir eru kaldar og bera einkenni frá Íshafinu. Hlutþrýstingurinn pCO₂, er lægri en í lofti allt árið og ársuppgjörið sýnir að Íslandshaf dregur í sig mikið CO₂ úr lofti.

1. tafla. Ársmeðalflæði CO₂ (mól C m^-2ár^-1) milli lofts og helstu sjógerða í grennd við Ísland.

Sjógerð	Flæði CO2 (mól C m-2 ár-1)
Atlantssjór, selta > 35 *	-0,3
svalsjór, selta 34,4-35*	-3,5
pólsjór, selta < 34,4	-4,4

*Meðaltöl aðferða við mælingar.

Heimildir:

• Olafsson, J., o.fl. (2021). Enhancement of the North Atlantic CO₂ sink by Arctic Waters. Biogeosciences 18(5): 1689-1701.

...