Sólin Sólin Rís 05:19 • sest 21:35 í Reykjavík
Tunglið Tunglið Rís 25:18 • Sest 04:56 í Reykjavík
Flóð Flóð Árdegis: 07:07 • Síðdegis: 19:24 í Reykjavík
Fjaran Fjara Árdegis: 01:08 • Síðdegis: 13:14 í Reykjavík
Árnastofnun - mynd í *Árnarstofnun

Hvers vegna heitir vindurinn Kári?

Guðrún Kvaran

Orðið kári (með litlum staf) merkir upprunalega 'vindur, vindhviða'. Það er samnorrænt og er til dæmis í nýnorsku kåre 'vindgustur'. Sögnin kåra er til í nýnorsku og sænskum mállýskum í merkingunni 'gola smávegis þannig að vatn gárast'.

Sögnin kåra er til í nýnorsku og sænskum mállýskum í merkingunni 'gola smávegis þannig að vatn gárast'.

Þegar vindurinn er kallaður Kári með stórum staf er verið að persónugera hann. Flestir þekkja líklega kvæði Kristjáns Jónssonar sem hefst svona:
Nú er frost á Fróni,

frýs í æðum blóð,

kveður kuldaljóð

Kári í jötunmóð.

Yfir laxalóni

liggur klakaþil,

hlær við hríðarbyl

hamragil.
Mannsnafnið Kári er aftur á móti dregið af forna lýsingarorðinu kárr 'hrokkinhærður'.

Mynd:

Höfundur

Guðrún Kvaran

prófessor

Útgáfudagur

3.6.2004

Spyrjandi

Kristín Jónsdóttir
Sara Yvonne

Efnisorð

Tilvísun

Guðrún Kvaran. „Hvers vegna heitir vindurinn Kári?“ Vísindavefurinn, 3. júní 2004. Sótt 25. apríl 2024. http://visindavefur.is/svar.php?id=4315.

Guðrún Kvaran. (2004, 3. júní). Hvers vegna heitir vindurinn Kári? Vísindavefurinn. Sótt af http://visindavefur.is/svar.php?id=4315

Guðrún Kvaran. „Hvers vegna heitir vindurinn Kári?“ Vísindavefurinn. 3. jún. 2004. Vefsíða. 25. apr. 2024. <http://visindavefur.is/svar.php?id=4315>.

Chicago | APA | MLA

Spyrja

Sendu inn spurningu LeiðbeiningarTil baka

Hér getur þú sent okkur nýjar spurningar um vísindaleg efni.

Hafðu spurninguna stutta og hnitmiðaða og sendu aðeins eina í einu. Einlægar og vandaðar spurningar um mikilvæg efni eru líklegastar til að kalla fram vönduð og greið svör. Ekki er víst að tími vinnist til að svara öllum spurningum.

Persónulegar upplýsingar um spyrjendur eru eingöngu notaðar í starfsemi vefsins, til dæmis til að svör verði við hæfi spyrjenda. Spurningum er ekki sinnt ef spyrjandi villir á sér heimildir eða segir ekki nægileg deili á sér.

Spurningum sem eru ekki á verksviði vefsins er eytt.

Að öðru leyti er hægt að spyrja Vísindavefinn um allt milli himins og jarðar!

=

Senda grein til vinar

=

Hvers vegna heitir vindurinn Kári?
Orðið kári (með litlum staf) merkir upprunalega 'vindur, vindhviða'. Það er samnorrænt og er til dæmis í nýnorsku kåre 'vindgustur'. Sögnin kåra er til í nýnorsku og sænskum mállýskum í merkingunni 'gola smávegis þannig að vatn gárast'.

Sögnin kåra er til í nýnorsku og sænskum mállýskum í merkingunni 'gola smávegis þannig að vatn gárast'.

Þegar vindurinn er kallaður Kári með stórum staf er verið að persónugera hann. Flestir þekkja líklega kvæði Kristjáns Jónssonar sem hefst svona:
Nú er frost á Fróni,

frýs í æðum blóð,

kveður kuldaljóð

Kári í jötunmóð.

Yfir laxalóni

liggur klakaþil,

hlær við hríðarbyl

hamragil.
Mannsnafnið Kári er aftur á móti dregið af forna lýsingarorðinu kárr 'hrokkinhærður'.

Mynd:...